Stichting Sallands Erfgoed plaatst kunstwerk op locatie van afgebrande boerderij in Haarle
HAARLE – ”Een ode aan wat geweest is.” Frans Rensen, 61 jaar, is een nuchtere Sallander, maar zichtbaar geroerd over het werk op zijn grond aan de Oude Deventerweg pal aan de Sallandse Heuvelrug. In cortensstaal worden hier de omtrekken van een in 1961 afgebrand keuterboerderijtje, inclusief ‘kokshuusje’ en waterput, uitgebeeld.
De familie Rensen, wonende op een boerderij op korte afstand, kreeg na de brand 60 jaar geleden de grond in eigendom. Daar bouwde twee eeuwen geleden Arend Alberts een hutje om als keuterboertje aan de slag te gaan. Alleen de rond 1900 geplante lindeboom herinnerde na de brand nog aan die tijd van ‘Eurentie’ (Arendje). Die bijnaam kregen later ook zijn nakomelingen van families als Tibben en Laing.
“Twee jaar geleden stond ik hier een hek te repareren. Ik zag een vrouw van de fiets stappen waarna ze hier de hele middag rustig zat. Na mijn werk ging ik toch eens een praatje maken. Toen dacht ik; die rust en stilte hier op deze plek, daar moet ik iets mee doen.”
Rensen zocht contact met Robert Kemper Alferink uit Haarle, voorzitter van Stichting Sallands Erfgoed. Die wist uit allerlei potjes voldoende geld bijeen te krijgen voor een bijzonder project als herinnering aan ‘Eurentie’ maar eigenlijk ook aan alle keuterboertjes in vroegere eeuwen hier op de grens van Salland en Twente.
Open geheel
Het idee om met cortensstaal de omtrek van de vroegere boerderij aan te geven, kwam van Haarlenaar Leo Kemper, gepensioneerd docent kunstvakken. Samen met andere vrijwilligers is hij deze zaterdag druk bezig om de stalen constructie te plaatsen. “Ik wilde dat oude boerderijtje visualiseren zonder het landschap hier met een hoge constructie aan te tasten”, vertelt hij. “Dat doen we door de oude muren aan te geven met cortensstaal. Dat is een weersbestendig staal met een typische roestkleur. Het blijft laag bij de grond, er komt niks op te staan, maar je kunt je dan wel verbeelden hoe dat boerderijtje er uit zag. Het wordt hier een open geheel met een haagje erom heen maar voor iedereen toegankelijk. Op een informatiebord komt te staan hoe het hier was. Behalve die herinnering aan het verleden is het een bijzonder kunstwerk natuurlijk.”
Ook Robert Kemper Alferink is hard aan de slag. “Grote monumentale boerderijen zijn vaak Rijksmonumenten. Die blijven meestal bewaard. Voor kleine keuterboerderijtjes geldt dat niet, die zijn in de loop der jaren gesloopt, verdwenen en dus bijna niet meer te vinden. Daarom is het mooi dat straks die herinnering hier aan zo’n keuterboerderijtje levend wordt gehouden.”
Overdenken
‘Een plek om het leven te overdenken’, zo staat zelfs in de omschrijving van het project van Sallands Erfgoed. En dat is iets anders dan nostalgie naar vroeger. “Het is zeker een belangrijk verhaal om te vertellen, de geschiedenis van die vroegere keuterboertjes met een paar kippen, koeien en varkens. En vaak met grote gezinnen. In zoverre is dit een soort van eerbetoon aan vroeger. Heimwee naar die tijd hoef je in ieder geval niet te hebben. De dieren op zo’n klein boerderijtje met een paar hectare land leverden te weinig op om van te leven. Veel keuterboertjes hier in Haarle gingen daarom gedwongen als dagloner elders aan de slag. Bij de familie Palthe bijvoorbeeld of in de fabriek in Nijverdal.”
Blij is hij met de medewerking van flink wat vrijwilligers uit Haarle maar ook met die van de firma Broeze in Nijverdal, gespecialiseerd in staalbouw. Ook een Haarlese medewerker van het bedrijf is deze zaterdag druk bezig met de plaatsing en het aan elkaar lassen van de zware constructie. “Als je zo die afmetingen ziet, dan lijkt het nog heel wat voor een moderne woning. Alleen, het achterste deel was bestemd voor de dieren. Dan bleef er weinig over voor de boer en zijn gezin.”
Lindeboom
Frans Rensen is in ieder geval blij met de vrijwilligers en het project. De rond 1900 voor de boerderij geplante lindeboom heeft hij zelf van de ondergang gered. “Zo’n boom moet je regelmatig snoeien, anders kan de stam uiteindelijk de takken niet meer dragen. Dat was een tijd niet gebeurd en de boom leek op sterven na dood. In 2011 heb ik flink gesnoeid en nu staat de boom weer vol in het blad. Veel voorbijgangers maken er foto’s van en sturen die soms naar mij op. Deze boom is bijzonder, heeft zelfs iets magisch.”
Zelf is hij geen boer zoals wijlen zijn broer. “Ik mag dan nu wel de grondeigenaar zijn, maar ik ben hier ook slechts een voorbijganger. Daarom vind ik deze ode aan vroeger zo mooi.”
Zaterdagmiddag 19 oktober om 15.00 uur is de officiële presentatie.
Salland Centraal