(Opinie)
Als opinieschrijver in Salland kom je nog eens ergens. Soms kietel je te veel. Het terras bij het Infocentrum in Den Nul bij de Duursche Waarden is de keuze van de reaguurders voor een afspraak. In mijn ogen een typische plek voor een bepaald publiek. Ik was liever bij Ripperda zelf op het terras gaan zitten een stukje verderop. Meer mijn sfeer.
Het gesprek moet gaan over landbouw, biologische wel te verstaan, want dat ik min of meer gepleit heb voor een grote industriële megastal zoals meneer en mevrouw het noemen (10.000 varkentjes in Heeten) is uit den boze. Als columnisten in een weekblad zo opiniërend de boeren naar de mond praten en de omgeving beïnvloeden dan komt het nooit goed met de o zo broodnodige transitie en de redding van de natuur in Nederland, is de strekking van de mail waar ik op heb gereageerd.
Ik ben de genodigde dus stel ik, al roerend in een bakje koffie, voor dat zij hun verhaal doen. Dat blijkt nog niet zo eenvoudig te zijn. Op een geven moment als het gesprek hapert, wordt er geïrriteerd gevraagd: “Luistert u wel? U zegt niks”, terwijl we kort ervoor hadden afgesproken om elkaar te tutoyeren. “Ik luister om te luisteren, om te horen, niet om te reageren”, is mijn reactie. Dat is de ziekte van tegenwoordig in mijn ogen. Elkaar vliegen af willen vangen en dan in ‘welles, nietes’ belanden of op een onderdeeltje blijven hangen en het grotere plaatje niet meer overzien.
De lucht klaart, ik heb binnenpret. Dit is niet het eerste gesprek wat ik aanga, omdat iemand het niet met mijn schrijfsels eens is. Ik stel zo af en toe ook een verduidelijkende vraag. Een paar uur later zijn we aangekomen bij derogatie. Een moeilijke term voor een uitzondering op EU-regels waardoor de Nederlandse boer, onder voorwaarden, meer dierlijke mest op z’n land mag brengen in onze vruchtbare delta dan boeren elders in de EU. Die derogatie komt waarschijnlijk te vervallen. We zijn dan gekomen vanaf dat biologisch, waar geen kunstmest gebruikt wordt, zaligmakend is naar opmerkingen van hun kant dat het toch ook wel heel krom is dat de boeren straks minder dierlijke mest mogen gebruiken omdat het uitspoeling veroorzaakt naar het grondwater, maar dat wel met kunstmest mogen vervangen en hoeveel geld of ze dat kost. Alles daar tussenin ging erover dat er altijd externe input nodig is. Dat een echte kringloop landbouw niet bestaat, je altijd lekken hebt zolang je als mens gewassen aan de natuur onttrekt en simplistisch gezegd, die niet gerecycled terug brengt, maar door het riool spoelt en verbrandt.
Record
Als we na dik vier uur afscheid nemen, merk ik op dat ze het record van hun burgemeester Ton Strien verbroken hebben; dat gesprek, een paar terug, duurde drie en een half uur en ging zeker net zo diep. Ik vraag of ze weten dat de Duursche Waarden ook zijn favoriete plek in de gemeente is? Ja, jammer dat hij weg ging, dat waren we ook samen eens, nadat we besproken hadden dat het begrijpelijk is dat de boeren nu zo mopperen. Zij zien geen alternatief. Dat als je nu met pijn en moeite een bepaalde gewasproductie haalt, laten we zeggen 1000 kilo droge stof per hectare gras en die nu terug gaat naar 750 kilo per hectare, ze denken dat ze dat aan moeten vullen om hun inkomen te halen, maar dat je, zeker bij deze kostprijzen van kunstmest, gerust de vraag mag stellen of dat wel haalbaar is. Dat het allemaal vast zit op de Haagse miscommunicatie en het ontbreken van een briefje. Wel met losse flodders over extensivering schieten, maar geen boter bij de vis. Er moet straks wat in de septemberbrief staan over andere manieren om de voorraad in de bodem op peil te houden. Dat 10.000 varkentjes duurzaam, klimaatneutraal, geen tot bijna geen stikstof uitstotend, gevoerd met menselijke reststromen in een korte keten, niet zomaar een uitspraak is. Dat het in mijn ogen juist voor een columnist in een weekblaadje in een zo een agrarische streek een opdracht is om alle kanten van de medaille te laten zien omdat dingen soms heel wat lijken, maar overal een verhaal bij is.
Ton
De twee vertellen dat ze niet in de krant willen. Of ik over het gesprek met de burgemeester gepubliceerd had? “Niet meer dan hij en ik daarover zelf kwijt wilden”, is mijn antwoord. Dat gold dan voor hen eigenlijk ook. Dat mijn volgende gesprek een kilometer verderop op het terras is met iemand die communiceerde met een drieletterige afkorting van een term die dominee en pastoor verboden hebben, dat ik de normen als vaststaand accepteerde en stikstof een hoax was. Cynisch lachend en met een knipoog zeg ik: “En dit was nog maar deel één van twee terwijl er ook nog een deel drie en vier zijn. Als jullie hier allemaal zo gaan reageren snap ik wel waarom in tegenstelling tot wat Ton drie jaar terug zei, hij er nu mee stopt.”
Gerlant@regiobode.nl