In Nieuw Heeten bij de viering van het 25-jarig bestaan van Stimuland vertelde burgemeester Martijn Dadema dat we hier op het Sallandse platteland soms last hebben van een Calimero-gevoel. Dat een weekje later (ook) de protesterende Sallandse boeren met grote tractoren, of zoals dat in de landbouw heet trekkers, naar Stroe reden getuigde niet van een Calimero-gevoel.
Merkwaardig vind ik met name de Randstedelijke kritiek daarop. Bij een actie gebruik je wat je hebt of kunt. Actievoerende agenten reden langzaam in politieauto’s over de snelweg, de marine liet ooit als protest tegen nu weer betreurde bezuinigingen een vliegtuig laag over Den Haag vliegen en actievoerende buschauffeurs en treinmachinisten laten de bus of trein juist stilstaan. Onderwijzers sturen de kinderen naar huis en postbodes bezorgen niet. Je doet wat je kunt en wat je hebt.
Ik merk wel een groeiende kloof tussen de Randstad en de rest van het land als het over landbouw en platteland gaat. In het Westen zijn, even gechargeerd, nog een paar boeren die vooral leuk zijn als folkloristische decoratie van het Hollandse weidelandschap als herinnering aan het agrarische verleden en om er boerenproducten te gaan kopen. Leuk maar geen serieuze bedrijfstak. Zoals bijvoorbeeld Tata Steel en Schiphol wel (…). Al keert daar nu ook de wal het schip, beter gezegd het vliegtuig.
In de rest van het land en ook in Salland kijken we daar heel anders tegen aan. De aantallen boeren zijn veel kleiner dan vroeger, maar de landbouw is nog steeds een belangrijke bedrijfstak. Als dan een stikstofminister op basis van een merkwaardig kaartje die sector minimaal wil halveren, dan is de boosheid groot. Gangbaar, biologisch, kringloop, intensief of extensief, veehouderij of akkerbouw, het maakt schijnbaar niet uit, er moet gesaneerd worden. Zelfs voor een supergemotiveerde bioboer als Jan Overesch wordt geen uitzondering gemaakt. Die grote boosheid op het platteland wordt helaas amper begrepen door de politiek (en de media) in de Randstad. Daar gaat het vooral om die kleine groepen heethoofdige boeren die met stomme acties en vergelijkingen hun boosheid uiten.
Meer indruk op mij maakt dan een bericht dat Rudie Freriks, veehouder in Luttenberg, het even niet meer ziet zitten. Tientallen jaren knokte hij voor meer verbinding tussen boer en burger in Salland, vaak samen met Gerrit Tuten in Heeten , en nu voelde hij zich gedwongen om, hopelijk tijdelijk, een stapje terug te doen. De pijp is leeg als hij zou roken zeg maar. En wat te denken van de boeren rond het Boetelerveld? Boerenbedrijven zijn daar afgelopen jaren vertrokken en verplaatst, er is recent een mooie samenwerking met Landschap Overijssel getekend over agrarisch natuurbeheer en nu opeens door die stikstofbrief is er de vrees dat elke boer rond het natuurgebied weg moet.
Ik snap de boosheid, het verdriet en de onzekerheid dus heel goed. De jonge boerin Roxanne Haarman uit Heeten vertelde daarover in het Provinciehuis aan de Statencommissie Landbouw en Natuur en dat maakte indruk. Opvallend, elke partij, ook GroenLinks, D66, PvdA en PvdD die in de Tweede Kamer 100 procent achter deze kabinetsplannen staan, verklaarde zich in Zwolle tegen de wijze waarop de minister het nu doet met dat beruchte kaartje. Er moet wat gebeuren voor de natuur, zo vindt iedereen, maar de landbouw in Overijssel moet ook toekomstperspectief hebben en houden, zo was de mening van links tot rechts.
En dat sluit weer aan bij Dadema in Nieuw Heeten; hier in het Sallandse is er de wil en de sociale cohesie om samen een oplossing te vinden. Dan moet Den Haag alleen niet de pröttel over de IJssel gooien zoals nu. Als Nedersaks, zijn eigen woorden, gebruikte de Raalter burgemeester dat woord pröttel niet maar het kwam er op neer. Wel mag er wat meer van de beschikbare 25 miljard euro Haags geld deze kant op komen, daar kunnen we mooie dingen mee doen vond Dadema. Dus geen Calimero maar wel indachtig de woorden van de bekende Sallandse (inmiddels naar de Achterhoek verhuisde) filosoof Bökkers; ‘Iederene hef zien reden, iederene hef geliek, en a′j meent da′j ’t denkt te weten, bu′j nog stommer als da’j liegt.’