Omgevingswet heeft volgens burgemeester en wethouder weinig gevolgen voor inwoners Raalte
RAALTE – IJs en weder dienende, wordt op 1 januari 2023 de nieuwe Omgevingswet ingevoerd. Op landelijk niveau gaat het om een enorme operatie, die overigens al meerdere keren is uitgesteld. Tientallen wetten en honderden regels worden gebundeld in één nieuwe wet. Maar wat voor gevolgen heeft dit voor de gewone man en vrouw? Want er zijn zorgen… Over hoe onze leefomgeving zo maar een speeltuin voor consultants en het grote geld kan worden.
Burgemeester Martijn Dadema, wethouder Wout Wagenmans en ambtenaar Vincent Breen van de gemeente Raalte delen die zorgen echter niet. “Eigenlijk werken we hier al grotendeels op basis van de nieuwe regels in de Omgevingswet”, stelt Wagenmans. “Als je nu je huis wilt verbouwen, vragen we ook al om de buurt in te gaan met je plannen. Dat wordt, als de nieuwe Omgevingswet wordt ingevoerd, op landelijk niveau verplicht, tenminste, als het gaat om plannen die niet in het omgevingsplan passen. Wat Raalte betreft, verandert er dus niet veel.”
De bedoeling van de Omgevingswet is dat de oude bestemmingsplannen overgaan in een omgevingsplan. Plannen voor een nieuwe schuur in de tuin? Via een landelijke site kun je dan na beantwoording van enkele vragen te weten komen of er een vergunningsaanvraag nodig is. Zo nee, wordt geadviseerd om toch met de plannen de buurt in te gaan. Zo ja, dan dien je in overleg te gaan met de gemeente. “En dan bekijken we of het past in het omgevingsplan en mocht dat niet het geval zijn, wat dan wel kan”, stelt Breen, die via een beeldbelverbinding is aangeschoven bij het gesprek. “Als er een plan ligt dat mogelijk is, moet je er vervolgens alsnog mee de buurt in. Hoe denken de buren erover? De resultaten van die gesprekken dien je bij de vergunningsaanvraag te voegen, zodat de gemeente vervolgens kan beoordelen of de omgeving er goed bij betrokken is.”
Om te voorkomen dat de verslagen de realiteit wel heel mooi inkleuren, behoudt de gemeente zich het recht voor om vervolgens een eigen check te doen. Wagenmans: “Dan gaan we zelf informeren. Voelt de buurt zich wel gehoord? We zijn momenteel ook bezig met zo’n traject voor de plannen aan de Hondemotsweg.” Dadema: “En als het gaat om participatie zijn we al best streng. Bij zonneparken blijkt zo’n participatietraject soms te bestaan uit een flyer die in de buurt in de bus is gegooid. Daar gaan we dan niet mee akkoord. Dat is elders soms wel anders.”
Vierledig
Het doel van de Omgevingswet is vierledig: bevordering van de participatie (want het wordt verplicht om met plannen waar een vergunning voor nodig is de buurt in te gaan en het advies is om dat ook te doen bij vergunningsvrije plannen); een grote schoonmaak op wettelijk niveau; de regelgeving beter (online) toegankelijk maken en verkorting van procedures (de simpele van 26 weken naar acht). Op juridisch niveau is het een enorme klus, maar ook de opgaven voor de achterliggende ICT zijn niet mals. Dat de invoering van de wet, die aanvankelijk gepland stond in 2019, nu al meerdere keren is uitgesteld, heeft daar alles mee te maken, zo stelt Breen. “Alle omgevingsplannen moeten digitaal beschikbaar zijn. Alle gemeenten moeten die zelf uploaden. Het gaat daarbij niet om een simpel pdf’je, maar om een digitale kaart. En we hebben het niet alleen over gemeenten, maar ook over provincies en ander overheden. Daar zitten heel veel technische haken en ogen aan. Een enorm complex vraagstuk, dat ook nog niet afgehandeld is.” Dadema: “Heel veel gemeenten zijn er laat mee begonnen. Wij gelukkig niet. Maar het Rijk zou bijspringen om alle gemeentelijke kosten te betalen. Wij hebben jaren geleden al extra knowhow ingehuurd. Een hele batterij. Maar van die belofte van het Rijk zien we in de praktijk nog maar weinig.”
Discussie
En zo benadrukt Dadema, er is nog veel discussie over de Omgevingswet. Niet alleen op gemeentelijk niveau, maar ook in Den Haag. “Ook in de beide kamers. Over juridische vraagstukken die te maken hebben met de wet, maar ook over de vraag of de participatie wel stevig genoeg is geborgd. Want hoe afdwingbaar is participatie? Stel dat een ontwikkelaar een plan heeft, er met de buurt over heeft gesproken, en dat in het verslag staat dat er weliswaar veel kritiek is, maar dat ze er wel gewoon mee doorgaan. Wat doe je dan? En kun je rekening houden met iedereen? Er zijn altijd mensen die het niet met dingen eens zijn, als je alleen maar daar naar luistert, kan er niks meer.”
Ook op gemeentelijk niveau zitten er nog wel enkele haken en ogen aan de praktische uitvoerbaarheid van de wet. Dadema: “Die verkorting van de procedure is op ambtelijk niveau wel een bottleneck. Intern hebben we daar de middelen niet altijd voor.” Breen: “Die verkorting van 26 weken naar acht geldt overigens alleen voor de kleinere aanvragen. Voor de grotere projecten krijgen we nog wel wat langer de tijd.”
Voldongen feiten
En zo’n verkorting lijkt natuurlijk heel wenselijk, maar kunnen bewoners dan, als ze even niet opletten, niet te snel voor voldongen feiten worden geplaatst? Volgens Wagenmans is dat niet aan de orde. “Het is echt niet zo dat als een ontwikkelaar een stuk grond koopt, je zo maar ineens geconfronteerd wordt met een nieuwe woonwijk. De huidige bestemmingsplannen blijven de basis. En de gemeenteraad komt altijd nog aan zet. Alle basisvoorwaarden blijven verder ook hetzelfde. Vergunningsaanvragen komen gewoon in de krant. Ik zie de participatie alleen maar als bonus. Ik ben er blij mee. In het gemeentehuis krijg je al in een vroeg stadium heel veel info. Dat is veel beter. Als je die info pas laat krijgt, zijn alle stellingen al betrokken.”
Dadema: “De omgeving maak je met elkaar. De tijd is voorbij dat de overheid er alleen over ging. Laatst zijn we nog in gesprek gegaan met de woonwagenbewoners die een nieuw kamp willen. Ons advies was: ‘Doe mee met de processen, dan kun je jouw mening geven; wat vind jij belangrijk?’” Wagenmans: “Ik zou willen zeggen: ‘Let een beetje op elkaar’.”