Notitie brengt mogelijkheden om starters te helpen in beeld; bindingseisen stellen mag nog niet
RAALTE – Om starters in de gemeente Raalte een betere kans te geven op de woningmarkt wil het Raalter college van B&W met een doelgroepenverordening gaan werken. Ook stelt het college voor om extra in te zeten op Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Bindingseisen stellen aan potentiële bewoners van koopwoningen mag op dit moment wettelijk gezien niet, zo stelt Raalte.
Met zo’n doelgroepenverordening kan de gemeente de bereikbaarheid van woningen met diverse regels inkaderen in de bestemmingsplannen, zodat de juiste woningen ook bij de juiste inwoners terecht komen. Dit kan dan gelden voor de categorieën sociale huur, middeldure huur, sociale koop en particulier opdrachtgeverschap. Daarbij kunnen dan over een bepaalde periode inkomensgrenzen en maximale koopprijzen worden vastgesteld voor woningen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan sociale koopwoningen met een koopprijs tot maximaal 200.000 euro voor de doelgroep starters met een maximaal bruto huishoudeninkomen van 50.000 euro. Wel signaleert de gemeente daarbij ook enkele nadelen. De flexibiliteit op de woningmarkt wordt belemmerd en mocht de haalbaarheid van een nieuwbouwproject onder druk komen te staan door de beperkende regels, dan komt de haalbaarheid van het project mogelijk in het geding. Bovendien moet het inkomen van de bewoners worden gecontroleerd en moet hier eventueel op worden gehandhaafd. Dat betekent extra kosten voor de gemeente. Tenslotte belemmert het de vrije markt. De eigenaar is bij verkoop gedurende een bepaalde periode niet vrij om zijn woning aan iedereen aan te bieden.
Ook heeft de gemeente de gemeentelijke erfpachtconstructie onderzocht. Daarbij wordt alleen de woning gekocht en de grond gepacht. Dat kan het kopen van een woning eerder betaalbaar maken voor starters. Raalte concludeert echter dat de koper vaak op de langere termijn meer kwijt is dan bij een reguliere koop. Daarom wil het college dit instrument zeker niet op grote schaal inzetten. Dat geldt ook voor de Duokoop-constructie. Daarbij wordt de grond aangekocht door investeerder Duokoop. De koper koopt dan de woning en pacht de grond. Opnieuw (mogelijk) met financiële risico’s voor de langere termijn. Ook in het Zaanse model ziet de gemeente niks. Daarbij bouwt de gemeente zelf woningen middels een eigen BV. Dat heeft volgens Raalte echter verregaande gevolgen. Er moet een afzonderlijke organisatie worden opgezet, waar enorm veel tijd, geld en werk mee is gemoeid. Daarnaast loopt de gemeente financiële risico’s. “Geen reële optie gelet op de schaal van gemeente Raalte”, zo concludeert de gemeente.
Gunstig
Om starters betere mogelijkheden te bieden werkt de gemeente Raalte momenteel al met de starterslening; zelfbewoningsplicht (gecombineerd met een verbod op doorverkoop voor een periode van twee jaar) en verzwaarde inzet op de bouw van betaalbare woningen. Ook CPO blijkt goed te werken. Daarbij verenigen kopers zich om zelf het hele bouwproces te coördineren. Dat zorgt volgens de gemeente voor een gunstige prijs-kwaliteitverhouding. Bij de vier meest recente kaveluitgiftes in de gemeente Raalte (totaal 51 kavels) ging namelijk circa 80 procent van de kavels naar eigen inwoners. In het goedkopere segment (zestien kavels voor rijwoningen, allemaal CPO) zelfs 88 procent. 83 procent van deze kavels ging naar jongeren. “Meer kavels uitgeven via CPO zou een oplossing kunnen zijn voor starters”, zo stelt de gemeente.
Kader met raster: Kanttekening
Bindingseisen stellen aan koopwoningen, mag dan wel niet, maar het Rijk is van plan om het middels een wetswijziging wel mogelijk te maken om als gemeente eigen inwoners voorrang te geven bij het toewijzen van nieuwbouwkoopwoningen. Maar zo ver is het dus nog niet. Op het moment dat de wetswijziging in werking treedt wil de gemeente de mogelijkheden nader bekijken.