Maartje Lof stond aan de wieg van D66 in Olst-Wijhe en stopt na komende verkiezingen als raadslid
(Door Wouter Groote Schaarsberg)
OLST – “Politiek is ook het ongemakkelijke gesprek. Je hebt te maken met verschillende standpunten. Het gaat uiteindelijk altijd anders dan jezelf zou willen; het schuurt altijd. En dat moet ook. Maar als dat hele proces je te moeilijk of juist te gemakkelijk af gaat, dan doe je het te lang.” Aan het woord is Maartje Lof. Zij stond zo’n acht, negen jaar geleden samen met Rimmert Brandsma aan de basis van de oprichting van D66 Olst-Wijhe, is nu bezig aan haar tweede raadsperiode, maar stopt na de komende verkiezingen van maart 2022 als raadslid. “Na acht jaar wil ik ruimte maken voor nieuwe gezichten binnen D66.”
Maartje kwam na flink wat omzwervingen rond 2010 terecht in Den Nul. Na een tijd besloot ze lid te worden van D66 en zich verder in te zetten voor de partij. “Olst-Wijhe had geen actieve afdeling van D66. Daarover heb ik vragen gesteld. ‘Hoezo niet?’ Later volgde er een oproep vanuit het bestuur en besloot ik te reageren. Samen met Rimmert Brandsma (thans fractievoorzitter, red.) was ik de enige. Dan ga je samen om je heen kijken. Hoe pak je dat aan, met wie ga je het doen? Het was destijds 2013. We hebben toen maar de ledenlijst opgevraagd. Het bleek dat D66, naast ons beiden, negen leden had in de gemeente Olst-Wijhe. Die zijn we toen maar gaan bellen. Drie, vier wilden wel meedoen.”
En vervolgens gingen de club aan de slag met het opstellen van een verkiezingsprogramma. Dat moest een beetje met stoom en kokend water, aangezien de verkiezingen van 2014 er al aan zaten te komen. “Maar we wilden meedoen. Dat besluit viel tussen kerst en oud en nieuw 2013. Er speelde veel: ontwikkelingen in het sociaal domein, de Omgevingswet die in de kinderschoenen stond. Bovendien had Olst-Wijhe al jarenlang grotendeels hetzelfde bestuur. Dat is niet echt gezond. Wij vonden het tijd voor een nieuw geluid. En dat konden we met D66 prima inbrengen.”
Ongekend
De partij met Maartje als lijsttrekker pakte bij de verkiezingen van 2014 drie van de zeventien beschikbare zetels. De blijdschap was groot. “Een ongekende winst”, stelt Maartje. “Maar we werden niet direct met open armen ontvangen. Wij zagen het wel zitten om mee te doen in het college, maar we kregen te horen dat we het hele politieke proces eerst maar eens moesten leren. Er werd met argusogen naar ons gekeken. We merkten zeker wat ongenoegen. En zo belandden we dus in de oppositie. Het was vier jaar lang bikkelen. Alles was nieuw. We moesten de fractie en de partij opbouwen. We hadden ook nog weinig achtergrondkennis. En dat vraagt dus best veel van je zo naast werk en gezin. Zeker de eerste twee, drie jaar waren erg pittig.” Maar is het in die context niet logisch dat er wat scepsis was over een plek in de coalitie? Maartje wil er niks van weten. “Ik denk dat een plek in de coalitie gemakkelijker is dan een plek in de oppositie. Net zoals dat het gemakkelijker is om wethouder te zijn in Deventer dan in Olst-Wijhe. Je hebt vanuit de achterliggende organisatie, die is in Deventer natuurlijk groter, veel meer steun. Je weet veel meer. Je wordt veel actiever gevoed met informatie. Een discussie voeren, dat leer je snel genoeg.”
Raadsbreed akkoord
Ook bij de verkiezingen in 2018 fungeerde ze als lijsttrekker. De partij had destijds landelijk, na wat controverse rondom Alexander Pechtold, de wind wat minder in de zeilen. Of dat meespeelde, valt nooit met honderd procent zekerheid te zeggen, maar feit is dat de partij na de verkiezingen een zetel moest inleveren. Niettemin is Maartje trots op de rol die D66 speelde bij het daaropvolgende raadsbrede akkoord. “Er is niks sexy’s aan, dat weet ik, maar door de uitgesproken intentie om samen te werken, creëer je een veel opener debat. Geen overleggen in coalitiekamertjes, maar tussen alle fracties. En dat is belangrijk voor de onderlinge verhoudingen. Niemand hoeft ook bang te zijn de coalitie af te vallen. Het debat kan vrij worden gevoerd en dat komt de besluitvorming ten goede.”
Ze stipt ook even de ‘Heroverweging’ aan. Zo noemen ze bezuinigen in Olst-Wijhe, smaalt ze even. “Je kunt dan het normale riedeltje volgen: het college komt met een voorstel en de raad kan er dan in het beste geval nog iets aan veranderen. Wij hebben voorgesteld om dat hele proces anders aan te pakken. In gesprek met de inwoners gaan om zo samen tot een voorstel te komen. En dat was best een groot succes. Alhoewel, succes… In deze context is dat woord wat raar, maar het proces is goed gevallen.”
Wereldburgers
We gooien het er maar even in. Wat heeft een kosmopolitische partij als D66 het Sallandse platteland te bieden? Doorgaans hoger opgeleide wereldburgers versus geboren en getogen Sallanders, om de tegenstelling maar even aan te zetten. “We vonden dat Olst-Wijhe een nieuw geluid nodig had”, begint Maartje. “De jeugdzorg, de RES, veel is gedecentraliseerd naar de regio. En dat wordt alleen maar meer: de woonvisie, de ambities van de Regio Zwolle, maar daarop heeft de kiezer geen directe invloed. Met D66 kunnen we dat soort zaken regionaal afstemmen. Je moet tegenwoordig verder kijken dan de grenzen van je eigen gemeente. Met D66 zijn we al in 2016 begonnen om periodiek met de fracties te overleggen. Zo kun je ook gebruik maken van elkaars kennis. En we zetten in op participatie. Hoe betrek je anderen erbij. We praten ook met mensen die andere meningen hebben. Die nodigen we ook uit. Of dat nou gaat over de inrichting van een weg of over een nieuw zonnepark.”
De dialoog
Maar dat wil iedere politicus tegenwoordig: de dialoog met de kiezer. Maar hoe bereik je die? Hoger opgeleiden met een netwerk, dat lukt wel. Die weten je wel te vinden. Maar Jan en Erna uit de twee-onder-eenkap in een van de oudere wijken, die zijn een ander verhaal. Zij hebben nog wel eens wat anders aan hun hoofd. De eindjes aan elkaar vastknopen bijvoorbeeld. Of training geven aan een sportteam. Of repeteren met het koor of de muziekvereniging. Maartje weet dat het lastig is. “Maar dat betekent niet dat je het niet moet proberen. Daar moeten we nog heel veel in leren. Corona helpt daarbij ook niet. Maar je moet verschillende perspectieven schetsen. Neem de Omgevingswet. Zo meteen wordt er veel meer mogelijk voor iedereen. Hoe voorkom je dat niet alleen de hoger opgeleide mensen die de weg weten in subsidieland daar gebruik van maken?”
Leegstand
Ze is trots dat D66 inmiddels stevig is geworteld in Olst-Wijhe en dat ze daar een prominente rol bij speelde. “We hebben een klein team van goede mensen en behoorlijk stabiel.” Maar zijn er ook zaken waar ze minder trots op is? Het blijft even stil. “Lastig. Het probleem met politiek is dat je altijd tekort schiet. Je heb niet onbeperkt de tijd. Je gezin lijdt er altijd onder. Dossiers kun je nooit genoeg aandacht geven. Ik had wel drie keer zoveel contact met de inwoners willen hebben. Ik had veel meer willen bereiken in het dossier leegstand in de centrums van Olst en Wijhe. We hebben wel iets gedaan, maar uiteindelijk misschien te weinig. Aan de andere kant: het is ook aan de markt. In 2018, toen ik mezelf opnieuw beschikbaar stelde als lijsttrekker, heb ik mezelf beloofd dat ik tevreden zou zijn met wat ik doe. Mijn energie in dingen wilde steken waar ik achter stond. Nogmaals, je schiet overal tekort, maar om daar de hele tijd mee bezig te zijn, daar schiet niemand wat mee op.”