Je kan huilen, je kan lachen; het feit ligt er: ze zijn in Den Haag aan het formeren. Het gaat nog niet helemaal vanzelf, want als een van de onderhandelaars, minister van landbouw Carola Schouten, prioriteiten stelt en de formatie voor laat gaan op een debat met de Tweede Kamer, duurt het niet lang of de eerste polariserende uitingen van politici van, wat dan de toekomstige oppositie zal zijn, komen voorbij op social media. Snel, kort, minachtend of verbolgen. Noem het wat u wil. Het feit ligt er en het is om u de argeloze, misschien zijn in hun ogen stomme kiezer wel betere woorden, naar de mond te praten.
De vice premier in kabinet Rutte 3, de minister van landbouw, kiest er dus voor om belangrijke dingen voor te laten gaan; het geblaat van Kamerleden die twee weken geleden nog dachten zelf mee te kunnen regeren en een ander liedje zongen negerend. Het is natuurlijk volkomen terecht dat Schouten nu laat zien keuzes te durven maken, weet waar de prioriteiten liggen als demissionair minister op het schijnbaar meest belangrijkste ministerie van ons land op dit moment.
Fosfaat, nitraat, stikstof, vernatting, verdroging, woningnood, een veranderende arbeidsmarkt, voedselveiligheid en voedselzekerheid. Het is allemaal terug te voeren op het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Dat Carola Schouten minister werd was voor mij niet helemaal een verrassing. Het was in de afgelopen jaren al de gewoonte geworden dat de kleinste partij in de coalitie het moeilijkste dossier te verhapstukken kreeg. Dat Carola daarbij de afgelopen jaren aan het dromen kwam, een visie presenteerde met veel losse eindjes en verzandde in het leutercircuit was voor mij een tegenvaller. Het lijkt erop dat zij nu toch het licht heeft gezien.
Niet hanteerbaar
‘Niet alles kan’, schreef een van de formateurs, Johan Remkes, in zijn stikstofrapport. Er zijn er na die tijd nog diversen verschenen. De strekkingen waren allemaal hetzelfde. In het kort: overheid, wat je ook doet, met de koers die je nu vaart, komen wij er niet. Vrij vertaald: ook al haal je alle boeren weg uit een gebied, ook al haal je alle leven, dus ook de mens weg uit een gebied, dan nog haal je de KDW’s (Kritische Depositie Waardes) niet. Zelfs in het rapport van het PBL, een overheidsorgaan dat nooit politieke uitspraken doet, stond het tussen de regels door geschreven. Waardes die binnen Europa in politiek beton lijken te zijn gegoten, zijn niet hanteerbaar. Het is mijn overtuiging dat wij in de landelijke gebieden buiten de Randstad die problemen in grote lijnen heel goed zelf op kunnen lossen. Dat is inclusief een samenwerking met Johan Vollenbroek van MOB.
Mogelijkheden
Het rapport Remkes met dringende, verregaande adviezen kwam er niet zomaar. Er zaten niet zo maar een paar bollebozen aan de eetkamertafel. Op 23 maart zat ik mee te luisteren met de vooruitkijkspiegel van de gemeente Westerkwartier waar stikstof in de volle breedte werd behandeld. En ik hoorde professor Rabbinge (ja, van de commissie Remkes) hele stellige dingen beweren die volledig ondersneeuwden in het rumoer. Kort door de bocht: Europa biedt de mogelijkheden om pilots op te zetten waarbij niet op voorhand de deposities kapot zijn gerekend, maar waar je met innovaties proefsgewijs naderhand aan mag tonen dat de doelstellingen zijn behaald. Afgelopen zomer ben ik in Brussel verhaal gaan halen. En ja, het kan. Wat we nu nodig hebben, is een langjarig (financieel) toekomstperspectief. 2 miljard per jaar voor hervormingen en maatwerk de komende tien jaar. En eenmalig 2,5 miljard om de pilots in te vullen.
Meegehuild
Voor Carola een advies: Pak een departement waar je als staatsvrouw het verschil kan maken. Neem bijvoorbeeld buitenlandse zaken. Ik heb met je mee gehuild toen je in het fosfaatdebat de emoties niet onder controle kon houden. Ik wist dat je de waarheid sprak. Vier jaar eerder had ik zelf gehuild toen ik twee uur voor de kamerstemming over het eerste fosfaat voorstel van Staatssecretaris van Dam een uur lang op Dion Graus had ingepraat en daarna de PVV tegenstemde en alles en iedereen om mij heen van slag was. Er was een betere variant en die heb jij tot tranen toe verdedigd, hoe oneerlijk het ook was.
TTIP
Op buitenlandse zaken zou je het handelsverdrag TTIP nieuw leven kunnen inblazen. Iets waar ik met drie andere boeren tegen te hoop liep (omdat we wel voor het verdrag, maar tegen de agrarische paragrafen waren) en waar we bij de LTO om werden uitgelachen. Ik moest bij de kringloop een stropdas en iets anders dan een spijkerbroek kopen om aan kledingvoorschriften te kunnen voldoen en ‘De Koninklijke Industrieele Groote Club’ aan de Dam binnen te komen. Die avond luidde het einde van het TTIP in. Een handelsverdrag dat onze natie veel voordelen had kunnen bieden, maar dan nogmaals, zonder de agrarische paragrafen.
Voor deze job zijn wij een neutrale minister van landbouw nodig. Iemand met ‘een vel voor de kop als een bolle’. Iemand die nu rondloopt in het huis van Thorbecke, apolitiek en neutraal, en zich afvraagt: “Wat zijn die lui toch allemaal in vredesnaam aan het doen?” Op EZ trouwens een politica die het grotere plaatje overziet. Ik weet wie.
Gerlant@regiobode.nl