Gerlant: Pissen tegen de groene kerk

Er bestaat geen duurzame landbouw. Het is gewoon onmogelijk. Nu niet en over veertig jaar, met een dan te verwachten 10 miljard wereldbewoners, ook niet. Toch is dat de trend die op dit moment leidend is in het wereldwijde politieke debat. De Europese ‘Green deal’ van Frans Timmermans gaat op vele manieren mank. Het is gericht op het redden van het klimaat en de biodiversiteit, maar gaat voorbij aan de voedselzekerheid. Dertig procent minder produceren, die luxe heeft de wereld niet. In de VS is president Biden min of meer aangehaakt en Trudeau in Canada gaat nog een stukje verder. Dat er op de rest van de wereldcontinenten niet duurzaam voldoende voedsel is of kan worden geproduceerd voor de snel expanderende wereldbevolking is al jaren een publiek geheim. Als voorbeeld noem ik de Giro 555 acties al in de jaren tachtig voor de honger in Afrika.

Zeventig jaar voedsel in overvloed heeft onze wereld en onze elite nu op een dwaalspoor gebracht. Kunstmest, chemie, bracht ons genoeg voedsel en welvaart om idiote, onzalige en milieuvervuilende gewoontes aan te leren. Met honderdduizenden dagelijks energie verbrandend in de file gaan staan om ergens een uur verderop een kantoorplek te bezetten voor een of andere bullshit job is bijvoorbeeld zoiets. Hadden we het eerste niet gehad, dan het tweede ook niet. Dan waren die mensen bezig om hun dagelijkse maaltje bij elkaar te sprokkelen op het land. De wereld overvliegen voor zinloze vakanties een ander iets. Luxe waar de mensheid geen afstand van wil nemen. De elite al helemaal niet dus is er nu deze vlucht voor de realiteit bedacht. Alle wilde plannen chargerend samengevat: Europa moet minimaal een derde biologisch worden, chemie; kunstmest en pesticiden moeten in de ban en de Nederlandse plas daarover? Boeren moeten maar oprotten. Men is hun grond nodig voor woningbouw. Het eten gaan ze wel kerosine verstokend invliegen van elders uit de wereld. Welk eten? Dat is er dus niet.
Meest cynische aan dit alles is: zij die aan de touwtjes trekken met hun meer dan riante inkomen en dikke volgevreten buik zullen ook als straks de honger in de wereld toeslaat toch wel het eten kunnen blijven betalen. Wie deze trend dus volgt en ontleedt, ziet dus ook direct waarom hun verhaal niet serieus te nemen is en waar het op korte termijn misgaat. Jan Modaal, iets daaronder en de minima kunnen dat duurdere voedsel niet betalen zonder er op levensstandaard flink op achteruit te gaan. Zij zullen dus binnen niet al te lange tijd, ik zal er een boerenterm op loslaten: rammelend aan het voerhek staan. Kwestie van tijd.

Wie zijn zij?

De realiteit van deze week is een paginagroot voorstel van elf agro gerelateerde bedrijven en LTO. Een oproep aan de formerende politiek om samen met de boeren uit de (stikstof)crisis te komen. Een globaal verhaal en het gaat voorbij aan de realiteit van de dag. Bovendien zijn er maar weinig cijfers, behalve in de bijlagen op hun site AgriNL.nl. Want: wie zijn zij om voor de boerensector als geheel te mogen spreken? Maar nog gekker: het is oude regentenpolitiek. Het voorstel zelf kan niet anders worden uitgelegd dan communistisch. Er wordt over eigendommen van boeren gepraat, hun gronden, of als zij er zelf niks meer over te vertellen hebben. Geen wonder dat FDF-voorman Mark weer eens flink van leer trekt in een vlog op YouTube.
Het is trouwens binnen een democratie niet aan hen of de formerende partijen om dit vraagstuk nu in te vullen, maar aan de Tweede Kamer. Dat is iets wat De Raad van Europa Den Haag deze week min of meer heeft laten weten. LTO nam al vlug afstand van die cijfers, niet van de gezamenlijke oproep. Het begint een trend te worden. Eerst meepraten en zich in een coalitie laten knuffelen om er dan weer afstand van te nemen.

Met de wolven meehuilen

Ik pak er voor Salland een paar uit die lijst als voorbeeld. Royal Friesland Campina (melk) en Cosun (suiker). Twee visieloze bedrijven die tot zes jaar terug onze boeren om het hardst opriepen om bijvoorbeeld zoveel mogelijk melk of suiker te produceren voor een wereldmarkt. Nu moet het allemaal weer anders, maar in plaats van in de spiegel te kijken of naar het grotere plaatje huilen ze met de wolven mee. Ondertussen gaan ze in agrarische media rollebollend over de straat met de een na de andere aftredende bestuursvoorzitter of andere bolleboos. Intern verdeeld net als de rest van de maatschappij. Of enkele mengvoederfabrikanten. Eerst ondertekenen en de volgende dag visieloos, onder druk van de achterban, de keutel weer intrekken.
Ik volg nu vanaf mijn tiende, veertig jaar inmiddels, de internationale politiek: trends zijn altijd bepalend geweest. Mij is altijd geleerd: ‘Je moet van de geschiedenis leren’, maar ook: ‘Je moet naar het grotere plaatje kijken’. De geschiedenis leert dat wanneer het de mens te goed gaat, deze van de realiteit weg zingt, de blinde de kreupele volgt, maar ook dat wanneer ik de koeien niet op tijd te vreten geef ze door het voerhek of afrastering heen breken op zoek naar vreten.

Kansen zat

Ik stapte afgelopen weekend bij een bevriende FDF-boer in Twente uit de auto, had hem een paar maanden niet gesproken of gezien. Na mijn: ‘Hoe is ‘t?’, kwam er een somber: ‘De wereld gaat hard van ons af nu’. In mijn optiek komt die alleen maar heel hard naar ons toe. Het is een kwestie van even volhouden en het grotere plaatje willen zien. Dan ligt de waarheid altijd ergens in het midden. Er zijn kansen zat. We hebben te veel mensen om zo groen te kunnen doen als wat de trend nu is. En? die bedrijven moeten voor de gezamenlijke belangen opkomen, niet een weekbladcolumnistje dwingen om spiegelend tegen de groene kerk aan te pissen. Wat we nodig hebben, is een ander soort groen. Deal?

Gerlant@regiobode.nl