‘Diep triest wat hier vanavond gebeurt’

Wethouder Wagenmans overleeft motie van wantrouwen na hallucinant Strunkdebat

(Door Wouter Groote Schaarsberg)

RAALTE – Het was een bizarre week in de Raalter gemeentepolitiek. Wethouder Wout Wagenmans kreeg vorige week woensdag, tijdens een fel debat over wat er mis was gegaan met de plannen om van boerderij Strunk een MFA te maken, een motie van wantrouwen aan de broek. Wagenmans leek namelijk op ramkoers met de raad en kwam niet of nauwelijks met antwoorden. Hij zette, namens het college, in op een extern onderzoek om de oorzaken van het (voorlopige) floppen van de plannen, te achterhalen. Maar het deel van het debat waarin de motie werd ingediend en behandeld, moest een dag later over. De online verbinding was door een storing met nog onbekende oorzaak weggevallen.

De raadsleden zagen elkaar nog wel, het publiek (817 adressen keken mee) kreeg er niks meer van mee. Niet rechtsgeldig dus. Wagenmans kreeg dus de twijfelachtige eer om twee keer in een week een motie van wantrouwen tegen zich te horen uitspreken. De motie haalde het beide keren niet. De oppositie (Lokaal Alternatief, BurgerBelangen, GroenLinks, D66 en PvdA, samen goed voor negen zetels) stemde voor; de coalitie (GemeenteBelangen, CDA en VVD; zestien zetels) beschermde de wethouder braaf en stemde tegen. Ook een voorstel van Ralph Mulders van GroenLinks aan de coalitie om dan in elk geval een gele kaart te trekken voor de wethouder in de vorm van een motie van afkeuring (strekking: we willen je nog niet weg, we zijn alleen héél teleurgesteld en laat het niet weer gebeuren) haalde het donderdag niet.
De Strunkaffaire in het kort. Enkele weken geleden gooide projectleider Klaas Koekkoek de handdoek in de ring. Volgens hem was het plan om van de boerderij een MFA te maken bouwtechnisch en financieel niet haalbaar (circa drie ton is nog niet gedekt) en ontbrak het aan chemie met het gemeentehuis. In het projectplan bleken daarna partijen te staan (Kindcentrum de Bolster en de Historische Vereniging Raalte e.o.) die van niks wisten. Dat terwijl de gemeenteraad eerder nog een eenmalige subsidie van 676.154 euro had toegezegd aan het project. Later stapte ook een deel van het stichtingsbestuur van Strunk op.
Het leidde woensdag tot een hallucinant debat. Antwoorden op de vraag waarom het project voorlopig was misgelopen, kwamen er niet of nauwelijks. Wat de raad ook probeerde, de wethouder hield zich stoïcijns op de vlakte. Zo vormde Wagenmans in zijn eentje een soort menselijke stormram om het externe onderzoek (het is de bedoeling dat het wordt uitgevoerd door Bureau Berenschot) af te dwingen. Ook, zo benadrukte hij meerdere keren, om de vrijwilligers die zich hadden ingezet om het project te laten slagen, te beschermen. Dit alles tot grote woede van de oppositie. “Diep triest wat hier vanavond gebeurt”, liet Egbert den Daas (Lokaal Alternatief) zich ontvallen.

Flarden

Wethouder Frank Niens meldde tijdens het debat dat de beoogde hoofdhuurders van het projectplan nog steeds geïnteresseerd zijn: Stichting Evenmens, het Zelfregiecentrum, Ralda, de Heeren van Salland en ’t Sallandhuis (leerwerk-trajecten voor jongeren). “In de duurzame exploitatie is het beeld op dit moment dat dit zeker nog steeds kansrijk is.”
Wagenmans stipte aan dat er nog niks onomkeerbaars is gebeurd. Volgens de wethouders waren ze zelf ook verrast over de uitlatingen van Koekkoek in de pers. Met eerdere soortgelijke MFA/kulturhus-projecten waren er ook wel eens plooien; plooien die dan later weer werden gladgestreken, zo was de strekking van hun verhaal.
Tijdens het laatste deel van de vergadering, althans het deel dat te volgen was voordat de verbinding wegviel, liet Wagenmans zich ontvallen dat hij zelf ook nog niet genoeg vat op de zaak had. Ja, hij had informatie, maar het waren flarden. Alleen maar de kant van de ambtelijke organisatie, die niet eens volledig op papier stond. Het verhaal van de vrijwillige projectgroep ontbrak nog. Daarnaast stipte hij meerdere keren aan dat er verschillen bestaan tussen de private (de vrijwilligers) en de gemeentelijke organisatie. “Ik hoop dat u begrijpt dat wij in een moeilijke positie zitten. Wij hebben de vrijwilligers heel hoog zitten en die willen we absoluut niet beschadigen. Daar moeten we heel voorzichtig mee omgaan. Ik wil het proces niet frustreren, ook niet ten koste van de vrijwilligers. Dat is ook de reden dat ik terughoudend geweest ben. Als hier uitkomt dat ik slecht gefunctioneerd heb, zal ik daar mijn consequenties aan verbinden.” Jan Schokker (GemeenteBelangen) leek daar deels begrip voor te hebben. Hoeveel vrijwilligers willen zich nog voor de publieke zaak inzetten, als alles wat er gezegd wordt openbaar kan worden, vroeg hij zich af.

Flauwekul

De reacties van met name de oppositiepartijen waren niet mals. Arie van der Wilt reageerde woedend. “Echt schokkend hoe het hier nu vergaat, zo kan ik niet werken. Ik denk dat ik beter kan stoppen. Het enige wat we hier horen zijn afleidingsmanoeuvres.” En wat later: “Ongelooflijke flauwekul!” Peter Moorman (D66) wees op de informatieplicht van het college. Ralph Mulders (GroenLinks) noemde de gang van zaken “heel slecht”. Egbert den Daas (Lokaal Alternatief), die het debat had aangevraagd, liep zich, tot zijn eigen grote frustratie, ook stuk op de muur van stilzwijgen. “Berenschot is niet onze wethouder, de heer Wagenmans is onze wethouder”, stelde hij. “En die moet de raad informeren. Hij mag zich toch niet verschuilen achter bureau Berenschot? Ik vind dit ongehoord en ik vind dit ook een brevet van onvermogen. Had je huiswerk gemaakt en had antwoord gegeven. Verschuil je niet achter een bureau en hoop dan dat het allemaal mee zal vallen. Zelfs op de meest eenvoudige vragen krijgen we geen antwoord.” En wat later: “We zitten hier toch niet voor Piet Snot?”

Ingecalculeerd

Burgemeester Martijn Dadema zei dat het mogelijk was om in elk geval het deel van de informatie vanuit de ambtelijke organisatie vertrouwelijk met de raad te delen. Hoe (en of) dat verder gaat, is op dit moment niet duidelijk. Hoe dan ook mag Wagenmans verder. En dat leek ook wel een beetje ingecalculeerd. De wethouder moet immers zelf ook maar al te goed hebben beseft dat zijn informatievoorziening, op z’n zachtst gezegd, nogal beperkt was. Waarom de wethouder niet het achterste van zijn tong liet zien en koos voor een ramkoers met de raad? Daarover kunnen we slechts speculeren. Ja, als we zijn argumentatie volgen is het chique om de vrijwilligers voorlopig uit de wind te houden (we hebben het hier verder even niet over de informatievoorziening naar de raad), maar misschien was het ook wel deels een strategie om tijd te kopen om de ambtelijke organisatie te beschermen. We weten het niet. Het had er in elk geval wel enige schijn van dat de wethouder, minder dan een jaar voor de komende verkiezingen, niet zit te wachten op een publiek partijtje moddergooien over wie de zwartepiet krijgt: de gemeente of de vrijwilligers. Dat oordeel mag Berenschot dus vellen. Wagenmans leek zichzelf bovendien ook als menselijk schild te gebruiken voor wethouder Frank Niens (medeverantwoordelijk voor het project). Wagenmans nam de lastige vragen voor zijn rekening. Die ene motie van wantrouwen (niet zijn eerste) kon er blijkbaar, al dan niet ingecalculeerd, ook nog wel bij. Hoe dan ook komt het onderzoek er nu wel. Dat zal naar schatting 12.500 euro kosten en moet voor de zomer klaar zijn.

Kader met raster: Vervelend

Burgemeester Martijn Dadema en griffier Jan Bouke Zijlstra trokken afgelopen donderdagmiddag tijdens een ingelast persmoment het boetekleed aan. Hoewel ze woensdagavond na een tijdje hoorden dat op de raadsleden en de andere directbetrokkenen na niemand meer het debat kon volgen, zagen ze af van schorsing. En dat was in strijd met de wet. Een raadsdebat hoort immers openbaar te zijn. Aanvankelijk veronderstelden de twee, zo vertelden ze, aan de wet te kunnen voldoen door na afloop het ontbrekende deel van de vergadering aan de openbare opnames toe te voegen. Bovendien, zo stelde Zijlstra, bestond er hoop dat de storing snel verholpen zou zijn. Dadema: “We dachten het goede te doen, maar hadden onvoldoende scherp dat dit niet rechtsgeldig was.” Hoe de storing kon ontstaan, wordt onderzocht. Dadema: “Het was een buitengewoon vervelende samenloop van omstandigheden.”