Het Weekblad voor Salland presenteert in samenwerking met de Historische Vereniging Raalte en omstreken de (maandelijkse) rubriek Vroeger in Salland. De vereniging levert elke keer een foto aan van taferelen, mensen of gebouwen van vroeger. Daarbij schrijft de vereniging ook een kort verhaal. Ditmaal handelt dat over het Scholtenhuis in Raalte.
Aan het begin van de Deventerstraat (vroeger bekend als de Oerweg) stond het zogenaamde ‘Scholtenhuis’. Men zou geneigd zijn te denken dat dit gebouw vroeger de ambtelijke woning van de schout (te vergelijken met een burgemeester) van Raalte is geweest. Voor zover we weten, hebben ingezetenen van Raalte meermalen bevestigd dat het inderdaad de residentie van de schout is geweest. Ook weten we dat in de onmiddellijke nabijheid van het Scholtenhuis een Scholtenbruggetje en een Scholtenvijver (bekend als het ‘Scholtenvievertie’) hebben gelegen.
De vraag blijft echter of de schouten in Overijssel een ambtelijke woning hadden. Bekend is dat in de dorpen vroeger het ‘Regthuijs’ stond en in de steden het stadhuis of gemeentehuis. Het zou best zo kunnen zijn dat in Raalte een familie ‘Scholten’ deze naam aan het huis heeft gegeven. Als we nagaan hoe en waar huizen van de schouten gevestigd waren, dan zien we dat in de zestiende eeuw bijvoorbeeld Jan van Twickelo in Raalte een huis had, ‘het Scholt’ genaamd en het is waarschijnlijk dat dat de oorsprong is van de benaming het Scholtenhuis.
Wat Jan van Twickelo betreft, weten we dat hij het huis verhuurde en dat hijzelf, als markenrichter van Luttenberg, op de havezate Luttenberg woonde. Na de Van Twickelo’s kwam de Deventer familie Ten Stalle ten tonele. De eerste is Otto ten Stalle. De latere schouten Walraven en Stolte, die in het begin van de negentiende eeuw regeerden, zullen ook een huis in Raalte hebben gehad. De latere burgemeesters, als opvolgers van de schouten, hadden ook hun eigen huis, met een secretarie aan huis gevestigd zoals op ’t Reelaer en op de Hofstede. Maar nergens komen we tegen dat het Scholtenhuis een ambtelijke woning van een schout was of eigendom was van het schoutambt of kerspel Raalte.
Bekend is dat het Scholtenhuis eertijds in het bezit was van de familie De Fraissinet in Amsterdam, die in Raalte de zomer doorbracht. Daarna werd het bewoond door familie van Thies Oltmans, hoofdopzichter bij de Overijsselse Kanaal Maatschappij, eigenaar van het pand. Daarna kwam het Scholtenhuis in eigendom van de Aartsdiocesane Boeren- en Tuinders Bond, de ABTB, bekend als het Boekhoudbureau.
Het Scholtenhuis aan de Deventerstraat zoals het er uit zag toen het eigendom was van de ABTB. Foto: archief van de Historische Vereniging Raalte en Omstreken.