De appeltaarten van de Parabool al twintig jaar een begrip in Broekland
BROEKLAND – Twintig jaar al weer zijn de winkel en bakkerij van de Parabool aan het Bouwhuisplein in Broekland een begrip in het dorp. Vier begeleiders werken daar elke dag samen met tien tot twaalf cliënten met een verstandelijke handicap om de circa zeshonderd bezoekers elke week weer van dienst te zijn met bijvoorbeeld de bekende appeltaarten.
Het meeste brood en gebak blijft in Broekland, maar daarnaast gaat er ook een deel naar andere woonvormen van de Parabool (en straks ook naar de Joetse in Raalte als daar het horecadeel geopend kan worden) en van Zozijn. Ook de Sallandse horeca in de wijde regio bestelt graag de appeltaarten. “Misschien dat we vergeleken met andere bakkers geen veertig soorten brood hebben, maar wel minstens acht. En natuurlijk appeltaarten, cakes, noem maar op”, zo zegt begeleider en vooral bakker Sjon van Vilsteren met gepaste trots. Net als collega Jeannet Kelder, die zich op de winkel richt, is hij al zo’n 25 jaar in dienst van de Parabool. Sandra van der Vegt komt ‘nog maar net kijken’, maar was er twintig jaar geleden ook al bij toen de winkel met bakkerij van start ging.
Voor 2001 bakte de Parabool ook al op kleinere schaal appeltaarten in de Hooilanden in Raalte-Noord. De animo daarvoor werd zo groot dat Sjon, van huis uit bakker in Wijhe, meer kansen zag. In Broekland kwam alles toen samen. Het lege stuk grond, destijds bekend als het ‘Gat van Broekland’, werd door onder meer de grote inzet van Plaatselijk Belang bebouwd met woningen en winkelruimtes en is nu het Bouwhuisplein. Enkele jaren daarvoor was de laatste winkel, Swartjes, van het dorp gestopt. Het idee om juist hier een bakkerij met winkel van de Parabool te vestigen, bleek de juiste keuze. “Al moest toen de bouw nog flink aangepast worden. In eerste instantie stonden er andere ruimtes gepland tussen de winkel en bakkerij. Dat was voor ons niet handig”, herinnert Sandra zich. Twintig jaar geleden in april brandde de oven voor de eerste keer, maar door de MKZ-uitbraak moest er tot na de zomer van 2001 gewacht worden met een officiële opening.
Appels schillen
In totaal zes begeleiders (vier op een dag) werken hier met tussen de tien en twaalf cliënten uit de hele regio Wijhe-Raalte-Deventer. Het gaat om mensen met een verstandelijke beperking, bijvoorbeeld met het syndroom van Down of een stoornis in het autistisch spectrum en van heel verschillende niveaus. “Waar het toen en nu nog steeds om gaat, is dat zij hier een zinvolle dagbesteding hebben”, vertelt Sjon. “Iedereen werkt op basis van de eigen vaardigheden en kundigheden. Dat kan van brood bakken tot appels schillen voor de appeltaarten zijn. We bakken zeker zestig appeltaarten per week, dus er moeten flink wat appels geschild worden. Natuurlijk is de kwaliteit van alle producten heel belangrijk, maar het maakt me niet echt uit of de stukjes amandelen allemaal precies hetzelfde op een taart of cake gestrooid worden. Elke taart is ook een beetje anders. Dat geeft niks, dat is onze charme, want de cliënten zelf zijn het belangrijkste. Maar die voelen ook de verantwoordelijkheid om een mooi brood af te leveren.”
Van die cliënten wordt ook wel wat verwacht, het is zeker geen vrijheid, blijheid, vult Jeannet aan. “Snipperdagen of vakantie vragen, je zo nodig ziek melden, dat hoort er bij. Ben je vrij tussen kerst en oud en nieuw, oké, maar het jaar daarop moet je dan wel werken. Dat is een heel drukke en belangrijke tijd voor ons.”
Mopperig
Sandra: “Soms komt een cliënt ’s morgens wat mopperig binnen, zit hij of zij niet lekker in het vel. Dan is het onze taak om ze ’s middags toch met een big smile weer naar huis te laten gaan. Ja, soms heb je als persoonlijk begeleider geduld nodig. En soms verwacht je net wat te veel, maar daar kom je snel genoeg achter. Dan moet je zelf even een stapje extra zetten zodat het toch goed komt.”
Want er zijn momenten dat er flink aangepakt moet worden om de broden, taarten of cake op tijd in of (vooral) uit de grote oven te krijgen. “Dat is soms best een spanningsveld. Maar met onze ervaring en aanvoelen wat er wel of niet kan, komt dat altijd goed”, zo verzekert Sjon (die inmiddels al vier jaar door een tweede bakker geholpen wordt).
Dat hun cliënten toch een flinke bijdrage leveren werd onbedoeld duidelijk bij de eerste lockdown vorig jaar. De cliënten mochten niet naar Broekland komen en de begeleiders moesten al het werk zelf doen. Dat was maandenlang hard aanpoten, zo klinkt het in koor; “Dan merk je dus dat zij heel veel doen.”
Langer wachten
Winkel en bakkerij horen inmiddels helemaal bij de Broeklandse gemeenschap. Het assortiment is in de loop der jaren uitgebreid met bijvoorbeeld streekproducten. “Van ons assortiment, klein maar volwaardig, kun je goed leven”, zo verzekert Jeannet. “Soms wordt er een tikfoutje op onze kassa gemaakt. Moet iemand opeens 1000 euro betalen of zo. Of wordt er bij het pinnen geen 10 maar 100 euro voor een pakje shag gerekend. Dat lossen we altijd op. We hebben heel veel vaste klanten, dus ken je iedereen. Onze bezoekers weten dat ze wat langer moeten wachten in de winkel. Daar heeft niemand een probleem mee. In Broekland zijn wat nieuwe gezinnen met kinderen gekomen, ook uit de grote stad. Die vinden het prachtig dat ze hier hun kinderen met een briefje en geld naar de winkel kunnen sturen. En dat het altijd goed komt. ‘Dat kennen we niet in de grote stad’, hoor je dan.”
Het 20-jarig bestaan wordt in de week rond 15 april niet officieel of groots gevierd, maar ook niet vergeten. Op de eigen Facebookpagina komen leuke aanbiedingen. Sandra: “En we denken aan foto’s van kinderen die in 2001 twee of vijf jaar waren en nu grote kerels zijn.” Ze begint te lachen. “Natuurlijk dankzij onze appeltaarten!”
Foto: Verzameld rond de beroemde appeltaarten van de Parabool, al 20 jaar een begrip in Broekland (vlnr): Lian Egelie, Jeannet Kelder, Sjon van Vilsteren en Sandra van der Vegt.