Sallandse ervencoaches en contactmedewerker buitengebied over hun werkzaamheden
NIEUW HEETEN – Een luisterend oor bieden, sparringpartner zijn, praten aan de keukentafel met de bewoners van het Sallandse buitengebied die zich zorgen maken over hun toekomst of die van hun bedrijven; het werk van de ervencoaches Babke Roeterdink en Hendry van Ittersum is veelomvattend. En net zo afwisselend als dat van Monique van Schagen, contactpersoon buitengebied van de gemeente Raalte. Zij houdt zich bezig met ‘psychosociale problematiek’ en dat heeft veel raakvlakken met dat van de ervencoaches. Een kennismaking met dit drietal dat op het Sallandse platteland actief is.
De ervencoaches richten zich vooral op een nieuwe toekomst voor bijvoorbeeld agrariërs die willen stoppen of juist een heel andere richting in willen slaan met een nieuwe bestemming van boerderij en boerenerf. Twaalf ervencoaches zijn er inmiddels in de provincie Overijssel aan de slag. Een proef in de gemeente Hof van Twente was enkele jaren geleden zo succesvol dat de functie over de hele provincie uitgerold werd. Babke (dochter van een melkveehouder in Bathmen) en Hendry (oud-melkveehouder in de Kop van Overijssel) zijn in dienst van Stimuland in Vilsteren en richten zich onder meer op het buitengebied van de Sallandse gemeenten Raalte, Olst-Wijhe, Dalfsen en Hardenberg.
Veel aandacht is er voor (de problemen van) agrarische ondernemers maar zeker ook voor de andere bewoners van het buitengebied, zo maakt Babke duidelijk. “Agrariërs die ons bellen, maken zich ongerust over hun toekomst. Hoe maak je een bedrijf toekomstbestendig en welke regelingen en subsidies zijn er allemaal? Hoe zit dat met Rood voor Rood? Of met asbest op het dak van de stallen. Kan er een neventak komen of moet die verder uitgebreid worden? En soms kan de conclusie na zulke gesprekken zijn dat stoppen het beste is. Ik had bijvoorbeeld net nog telefoon van een varkenshouder die dat wil.”
Onafhankelijk
“Die mensen helpen we op weg”, vult Hendry aan. “Onderschat nooit hoeveel impact zo’n verandering heeft. Het is vaak een bedrijf waar meerdere generaties geboerd hebben. En waar soms ook nog meerdere generaties op het erf wonen. Zo’n proces is vaak een kwestie van jaren nadenken en eerst in gezinsverband bespreken. Waarom ze naar ons bellen en niet naar bijvoorbeeld hun accountant of de gemeente? Wij zijn als ervencoaches onafhankelijk, hebben geen zakelijke belangen en we schrijven geen rekening. We gaan ook niet op de stoel van zo’n ondernemer zitten of een uitgebreid rapport maken over wat hij moet gaan doen. Die ondernemer moet zelf stappen zetten. Wij luisteren, praten, sparren, helpen de lijntjes uitzetten en geven hoogstens een duwtje in de rug. Hoe lang? Zolang het nodig is, er staat geen maximum tijdsbesteding of zo op. Per gemeente gaan we per jaar zo’n dertig tot zestig keer ergens op bezoek. En dat kan dan variëren van één gesprek tot een hele serie gesprekken over een langere periode. Het hangt er maar helemaal van af wat de problematiek is.”
‘Geen makelaars’
Burgers in het buitengebied hebben vaak andere problemen dan hun agrarische buren, weten de twee ervencoaches. “Dan gaat het bijvoorbeeld om de aankleding van hun oude boerenerf. En welke subsidies daar voor zijn, wat streekeigen bomen en planten zijn. En meer biodiversiteit is ook vaak een onderwerp.” Inmiddels is er zelfs een derde groep die contact met de ervencoaches zoekt. “Dat zijn mensen uit de grote stad die een vrijkomende boerderij zoeken om daar met een aantal mensen gezamenlijk te gaan wonen. Met zo’n vraag doen we verder weinig, we zijn geen makelaars, maar als we in een ander gesprek merken dat het nuttig kan zijn, dan brengen we ze met elkaar in contact.”
Waar Babke en Hendry actief zijn in meerdere Sallandse gemeenten, daar richt Monique zich als officieel ‘contactpersoon buitengebied’ van Raalte op het buitengebied van deze gemeente. Om de drempel tussen buitengebied en gemeentehuis te verkleinen en oor te hebben voor bewoners met allerlei soorten problemen, met name psychisch en sociaal. Al zijn zeker op het platteland werk en privé op een boerderij nauw met elkaar verbonden. Monique, opvolgster van Cor Bosch uit Heino (die wel betrokken blijft bij de vrijwillige kavelruil in Salland) heeft veel contact met de ervencoaches.
Gebukt
“Bijna 20 jaar geleden schreef ik mee aan een boek over de groeiende kloof in deze maatschappij tussen boer en burger en over het isolement waarin veel boerenfamilies zitten. Dat is nu alleen maar meer geworden. Veel boerengezinnen gaan gebukt onder de voortdurende kritiek op hun werk. Mijn werk is dan voor een flink deel te vergelijken met de ervencoaches, Praten, luisteren, sparren, een luisterend oor bieden. En helpen zodat ze daarna de juiste ambtenaar of regeling bij de gemeente vinden. ”Maar is het niet moeilijk om juist met deze groep, die het zo moeilijk heeft, in contact te komen? “Klopt. Soms krijg ik een telefoontje van een voerleverancier die me vertelt dat het bij die of die boer helemaal niet goed gaat, dat ze grote zorgen hebben. Dan probeer ik wat te sturen; wat zou jij daar aan kunnen of willen doen? Niet altijd makkelijk want zo’n voerleverancier heeft natuurlijk ook een zakelijke relatie met die boer. En daarna hoop ik op een warme introductie, dat werkt het beste. Je moet in ieder geval nooit bemoeizuchtig overkomen.”
Vakantie
Hun kennis van en achtergrond in de landbouw is voor het drietal belangrijk. “De hulpverlener of ambtenaar die tegen zo’n boer zegt; rust maar eens lekker uit, ga eens een paar weken lekker op vakantie, maak je hoofd leeg, die snapt dus niet hoe het precies in de landbouw er aan toe gaat. Dat werkt vaak niet”, weten Monique en Babke. “Aan de andere kant, boeren moeten daar misschien eens goed over nadenken. Moet je altijd maar 24/7 aan het werk zijn? Misschien is het wel eens goed om uit die slachtofferrol, dat je nooit vrij of vakantie hebt, los te komen”, peinst Hendry hardop.
Babke Roeterdink (06-13488967) en Monique van Schagen (06-83890597) zijn altijd telefonisch bereikbaar.
Foto: Monique van Schagen (links), Hendry van Ittersum (midden) en Babke Roeterdink bij de (leegstaande) nertsenhouderij in Nieuw Heeten waar gewerkt wordt aan Rood-voor-Rood (sloop gebouwen in ruil voor bouwkavels).