Raaltenaar Herman Jansen heeft tussen de 30.000 en 40.000 sigarenbandjes verzameld
RAALTE – Het is een bijna vergeten hobby, jongere generaties weten zelfs amper wat sigarenbandjes zijn, maar Herman Jansen, 83 jaar, gaat gewoon door met verzamelen ervan. Ergens tussen de 30.000 en 40.000 stuks heeft hij er nu, zo schat de Raaltenaar zelf, want het precieze aantal bandjes in de tientallen insteekboeken in de volle kast houdt hij niet bij.
“Wat de waarde van mijn verzameling is? Geen idee, echt niet. Ik denk dat het vooral waarde heeft voor de verzamelaar zelf omdat je weet hoeveel uurtjes werk je er in hebt zitten. En ook zoveel plezier. Ik hoop wel dat mijn verzameling ergens bewaard blijft als ik er niet meer zou zijn. Het zou jammer zijn als alles dan in de prullenbak verdwijnt.”
Dat verzamelen doet hij, boerenzoon uit Heeten (“Nee, boer wilde ik niet worden al had ik wel wat met beesten”) nu al meer dan 70 jaar. “Dan zag je als jongen de sigarenpeuken van boeren langs de weg naar Nieuw Heeten bij het oude café het Ruitendak liggen. Daar haalde je de sigarenbandjes af om te verzamelen.” Net als dus zoveel (vooral) jongens en meisjes destijds deden. Het grote verschil is wel dat Jansen nooit meer is gestopt met verzamelen, ook niet toen hij 40 jaar werkte bij de Hevea in Raalte.
Zijn kennis op dit bijzondere gebied is inmiddels enorm. Uren kan hij vertellen over een toch ogenschijnlijk simpel sigarenbandje. “Achter elk bandje zit namelijk een verhaal. Vroeger werden ze speciaal ontworpen. Van de Kamer van Koophandel kregen ze dan een eigen nummer. Met behulp van dat nummer zoek ik de fabrikant op. Onlangs kreeg ik bandjes met daarop de Alphense Bank uit de vorige eeuw. Dan ga ik op zoek, schakel bijvoorbeeld in Alphen aan de Rijn de lokale weekbladen in, doe een oproepje en dan krijg je zo een aantal reacties. In dit geval was het geen sigarenmerk, maar reclame voor die al lang verdwenen bank. Dat gebeurde vroeger heel veel. Alleen hier in Raalte ken ik al zo’n tien bedrijven die sigaren met hun eigen naam gaven aan hun klanten. Ties van der Linde of veevoederbedrijf Booijink bijvoorbeeld. Als de boeren de rekening waren komen betalen, kregen ze zo’n sigaar mee. Mooiere promotie kon je je toen niet voorstellen.”
Duitse keizers
Toch zijn de meeste bandjes afkomstig van sigarenmakers in plaatsen als Deventer, Veenendaal, Groningen en Tilburg. “Nee, sigarenmakers hier in Raalte of omgeving waren er niet, maar Deventer had er meerdere. Dat was een echte sigarenstad.”
Over de huidige sigarenbandjes is Jansen niet enthousiast. “Dat is allemaal fotografisch spul, massaproductie uit Zuid-Amerika. Terwijl vroeger het ontwerp van zo’n bandje heel veel aandacht kreeg. De mooiste die ik heb, komen uit het vooroorlogse Duitsland. Dat waren sigarenfabriekjes met een eigen ontwerpafdeling en drukkerij erbij. Een serie met 55 verschillende Duitse keizers is prachtig om te zien, elk bandje met bladgoud en apart ontworpen. Nee, als ik nu naar Annie Schulten hier in het dorp zou stappen, dan is er weinig moois meer voor mij te vinden helaas.”
“Wist je dat sigaren vroeger zelfs twee bandjes hadden? Het ene bandje met daarop een nummer was namelijk van de fiscus. Dat betekende dat de belasting betaald was. Dat gebeurde tussen 1930 en 1960. Met zo’n nummer kun je als verzamelaar weer meer te weten komen over de herkomst van zo’n sigaar.”
Industrie
Dat het verzamelen van sigarenbandjes (en van onder meer munten, speldjes en postzegels) sterk teruggelopen is, dat weet hij goed. “Ooit hadden we een grote eigen vereniging met meer dan honderd leden. Dat is niet meer, de jeugd weet niet eens wat sigarenbandjes zijn. Zo’n tien serieuze verzamelaars zijn er nog in dit land, waarvan ik de meesten wel ken. Allemaal mannen en allemaal op leeftijd, dat klopt. Op rommelmarkten en zo snuffel ik nog steeds graag rond, behalve in deze periode natuurlijk, en dan komt er zo nu en dan toch leuk spul tevoorschijn. Niet alleen sigarenbandjes maar ook de bijzondere stickers die op de sigarenkistjes zaten. Vergeet niet dat Nederland twee eeuwen lang een bloeiende sigarenindustrie heeft gehad.”
Echtgenote Annie heeft in ieder geval weinig met de hobby van haar man. “Dat moet hij helemaal zelf weten. Hij vindt het in ieder geval mooi, dus gaat hij zijn gang maar”, zegt ze lachend. Herman zelf is natuurlijk een fanatieke sigarenroker. Toch? “Nee, ik moet mijn allereerste sigaar ooit nog steeds opsteken.”
Nieuwe bandjes zijn altijd welkom via wecheltie@ziggo.nl.