Lauk: Traditie

Het is een traditie, de discussies rond deze tijd of Piet zwart of een racist is. Ik word er eerlijk gezegd vooral moe van. Bij zowel voor- als tegenstanders heb je veel drammers. Bij de voorstanders valt me wel op dat zij het veel hebben over de traditie. En tradities mogen niet veranderen en moeten eeuwig hetzelfde blijven.

Nu zijn tradities vaak best mooi en belangrijk om te handhaven, maar toch is dit niet zo’n sterk argument. Elke traditie verandert namelijk vroeger of later. Neem het foekepotten op de dinsdag van carnaval. Jarenlang kocht ik snoep voor de kinderen die langs de deur kwamen. Nog steeds is foekepotten razend populair, maar ik heb hier in Raalte-Zuid al jaren geen zingend kind meer aan de deur gehad. Die zijn allemaal in het centrum van het dorp op snoepjacht. De traditie is dus veranderd. Er is er zelfs eentje bijgekomen: gratis patat halen bij Robby’s.

Veel andere tradities zijn helemaal verdwenen en vergeten. Ik zie niemand meer die zijn hoed of pet afzet en onderdanig knikt als de burgemeester, dominee of pastoor langs komt. Of neem de bruine kroeg. In de jaren 70, toen elk 50-jarig huwelijkspaar nog door de kranten geïnterviewd werd (nu moet je het toch wel 60 of 65 jaar volhouden), kwam ik als jonge journalist van het Overijssels Dagblad vooral in mei bij gelukkige echtparen in de katholieke kernen in Salland. De regionale krant werd gekozen op basis van religie, ook al een verdwenen traditie. Die echtparen waren dus getrouwd in de jaren 20 of 30 van de vorige eeuw.

Als ik vertelde dat ik in Raalte woonde, werd er meewarig geknikt. Want Raalte, dat was dat ruige dorp met wel dertig kroegen. En nu is de allerlaatste bruine kroeg, BorrelzZ, gesloten. Gelukkig hebben we tegenwoordig grand- en sportcafés en speciaalbierbrasserieën. Waarmee ik maar wil zeggen: tradities zijn nooit eeuwig, veranderen altijd of verdwijnen. Gewoon, omdat we anders zijn gaan denken of de behoeftes veranderen. In Salland hebben we nog gewoon de Zwarte Piet maar of dat over vijf of tien jaar nog zo is?

Persoonlijk ben ik nooit een fan geweest van die knecht van de Sint. Meer dan een halve eeuw geleden werd ik op de lagere school door twee Zwarte Pieten stevig aangepakt. Jaren later ontdekte ik waarom. Het waren twee oudere neven die van de gelegenheid gebruikmaakten om hun kleine neefje eens extra aandacht te geven. Als dat toen roetveegpieten waren geweest had ik ze herkend en dus geen jeugdtrauma opgelopen. Kun je daar eigenlijk nu nog therapeutische hulp voor krijgen? Dat is namelijk een moderne traditie. Zonder eigen therapeut, personal coach of privétrainer tel je tegenwoordig niet mee.