Ik ben te boos om een goede column te schrijven. Nee, boos is niet het goede woord. Misschien bezorgd, ongerust of verdrietig? Ik weet het niet. Het is niets voor mij om niet uit mijn woorden te kunnen komen. Daar ben ik in ieder geval wel boos over. Dit is poging nummer tien, elf of twaalf? Ik weet het niet.
Ik praatte er met mijn moeder over. Ze belde nét op dat ene moment. “Jongen, maar hoe is het nu met jou?” “Mam, ik heb de kop zo vol zitten”, zeg ik. “Zoveel indrukken en onderwerpen. Ik krijg ze niet op een rij.” Ze antwoordde: “Opschrijven en dan afvinken, jongen. Wat ik je vroeger al heb geleerd. Op dat ene onderwerp focussen en dan lukt het je wel.”
Maar ik wil dat niet. Ik wil het juist niet over dat ene onderwerp hebben. Dan kom ik bij dertig jaar frustraties en ergernis uit. ‘Het landbouwbeleid’, ik wil dat ene woord waar de hele wereld het nu als een stelletje kippen zonder kop over heeft per se mijden
Er zijn zoveel mensen om me heen die boos zijn. Misschien zijn ‘ongerust’ en ‘gefrustreerd’ betere woorden. Wat er gebeurd is deze week is het begin van het einde. Je kan niet een coupe plegen in belangenbehartiging met een kwaaie kop. Je kan niet de onderhandeling ingaan zonder dossierkennis. Je kan niet de minister beschuldigen van het niet voorbereid zijn op een gesprek. Je kan niet als voorzitter gefocust zijn op alleen maar je eigen portemonnee: de nertsenfokkerij. Al het andere komt pas als tweede. Je kan al helemaal niet een gesprek aangaan, jubelend naar buiten komen met je ‘acht miljoen extra’ en dan afgaan omdat je geen dossierkennis hebt. Je hebt je gewoon in de luren laten leggen.
Ik ben boos en gefrustreerd. Ik zie ze daar vooraan staan met een grote mond om dingen recht te gaan zetten. Het is nog geen drie jaar geleden dat hij, een wild vreemde, tegen me begon te chatten. Het was midden in het fosfaatdrama. Z’n vrouw ging lopen en er moesten zoveel koeien weg. Het was allemaal onzeker en hij wist het niet meer. Uren heb ik in hem geïnvesteerd en nu loopt hij daar te schreeuwen. Hij werpt zich op als spreekbuis voor mij en vele anderen en ik wil dat niet. Niet zo en niet op deze manier.
Ik was dinsdag op de Rundvee en Mechanisatie Vakdagen in Hardenberg en werd aangesproken door wildvreemden. In het eerste uur al zeker zeven keer. “Jij bent toch Gerlant? Wat denk jij nu echt dat er gaat gebeuren?” 23 keer in totaal. Ze maken zich allemaal grote zorgen over de manier waarop dit nu gaat. Ik zie een groepje heethoofden die elkaar nu de victorie toekraaien, maar geen enkele politieke ervaring hebben. Het gekraai wordt hun ondergang. En die van anderen erbij.
Waar het heengaat is al jaren duidelijk: de helft van de boeren verdwijnt. Nederland wordt een zelfvoorzienend land met een klein beetje export door enkele hele grote boeren. De rest produceert straks voor een niche markt. Dat zijn de boeren die nu al geïnvesteerd hebben in een tweede tak. Die zich hebben aanpast. De innovatieve boeren, de overige vijftig procent, verdwijnt. Ze hebben geen opvolger of die kunnen dat domweg niet. Die zijn daar als personen niet geschikt voor. Dat zijn ook de boeren die nu het hardste schreeuwen en het meeste kapot maken. Het waren geen gemakkelijke gesprekken.
Ik heb mijn kop zo vol zitten, ma. Ik red me wel. De scheiding? Ja, die is rond. We hebben getekend. Het was niet mijn keuze, maar hij werd voor mij gemaakt. Het waren vijf weken focussen, maar we zijn zonder ruzie uit elkaar. En de kinderen? Ja, dat gaat wel. Hoewel de echte klap nog voor ze moet komen. Nee ma, daar houd ik de focus wel op. De pubers eerst en samen een nieuw leven opbouwen. Ja ma, ik denk wel om mezelf. Er is afleiding genoeg. Ik chat met boeren, schrijf als afleiding kranten vol, app met de politiek en probeer overzicht te houden. Ja, ik denk aan mezelf. Nee ma, dat kan ik niet, dat ‘afstrepen’. Ik moet en zal alles in een column gooien. Als ik dat niet meer kan, ben ik het overzicht kwijt. Het lukt me wel.
Bedankt voor je belletje, ma. Ik hou ook van jou. En je kleinzoon? Als hij dat wil, wordt hij boer. Ik zie zoveel mogelijkheden.
Je weet al waar het naar toe gaat Gerlant, dat is mooi, want wie alles van te voren weet, kan met een dubbeltje door de wereld. De Lto-top denkt het ook te weten en loopt met de vlag voorop om de linkse Haagse politiek te volgen. Alleen zijn niet alle boeren het eens met deze zoetsappige volgcampagne en protesteren daartegen. Je noemt het schreeuwers, ik zou het strijders noemen die opkomen voor hun eigen zaak, en opkomen voor wat hen lief is. Dossierkennis is wel van belang natuurlijk. In het stikstofdebat vroeg Thierry Baudet aan de minister van landbouw naar de stikstofdepositie nu en tien jaar geleden. De minister gaf aan dit niet te weten, Thierry kon haar vertellen dat deze cijfers in tien jaar waren gehalveerd. De minister was niet geïnteresseerd in deze cijfers, de waarheid paste haar niet denk ik.
Het is toch geen hogere wiskunde? Als je wereldwijd gezien als postzegelland letterlijk de op een na grootste leverancier bent van landbouwproducten weet je ook dat er iets niet klopt. Oftewel we stoppen zoveel middelen in de grond dat er niets natuurlijks meer is aan onze landbouwgronden. Ze blijken zo arm te zijn dat als men alle voedingsstoffen, mesten etc op glaswol zou strooien de planten even goed of beter zouden groeien. Nogmaals dank aan de politiek (en banken) die de boeren hebben aangemoedigd om meer, groter en meest te produceren. Door die grote groen industrie kavels krijgen oa wild, weidevogels, insekten en planten nog minder leefgebied. En nu is het kantelpunt. Triest, maar er moet wat gebeuren. We zitten er met z’n allen middenin, en iedereen weet eigenlijk best wel dat het zo niet verder kan. Moeilijk, moeilijk.. het komt er op neer dat we eens wat minder aan geld en eigen gewin zullen moeten denken. En aangezien we dat zelf niet kunnen/willen zijn maatregelen van bovenaf noodzaak.