HEINO – Met een bijeenkomst op vrijdag 30 augustus in Heino is de voorbereidingsperiode van de zeven Pilots Langjarig Beheer met de pilotgebieden Wierden (Notter Zuna), Hof van Twente (Markelo), Staphorst, Salland (Lettele, Heino, Raalte, Olst Zuid, en omgeving Lierderholthuis), Enschede, IJsseldelta en Steenwijkerland (Willemsoord) afgesloten. De afgelopen periode hebben deze zeven pilots hun plannen uitgewerkt en in een zogenaamd ‘bidbook’. Hiermee doen zij een aanbod hoe zij als gebied het langjarig beheer van het landschap willen organiseren en financieren.
In dit plan staat beschreven hoe er uitvoering kan worden gegeven aan het langjarig beheer van landschapselementen zoals houtwallen, houtsingels, knotwilgen, meidoornhagen, struwelen, kleine bosjes, sloten en poelen. Centraal staat het versterken van de verbinding tussen mens en landschap.
In de planfase is door de pilots nagedacht over de invulling van het landschapsbeheer: hoe ga je dit organiseren, wat is daarvoor nodig en hoe ga je dat financieren? Provincie, gemeenten en in een aantal gevallen derden financieren een deel van de kosten. Na het beschikbaar stellen van deze financiële ondersteuning, kunnen de pilots de komende periode van start. Naast langjarig beheer gaat het voor een deel ook om herstel en aanleg van landschapselementen. Landschapselementen die van oudsher in het landschap aanwezig zijn en bijdragen aan de karakteristieke kenmerken van het agrarisch cultuurlandschap. Hun oorspronkelijke functie van perceel begrenzing, houtproductie en vee drinkplaats hebben ze deels verloren, maar ze vormen nog steeds een belangrijke habitat voor lokale biodiversiteit en gebied gebonden soorten waaronder veel vogels, insecten en amfibieën.
Kunstwerk
Eibert Jongsma, manager Landschap bij Landschap Overijssel, reikte aan alle pilots een kunstwerk uit ter ere van de bereikte mijlpaal. Eibert: “Prachtig om de eigen aanpak van verschillende pilots te zien met lokaal gedragen initiatieven. Stuk voor stuk betrokken mensen en partijen die ‘hun’ landschap willen behouden en versterken. Er worden koppelingen met andere (lokale) ontwikkelingen en onderwerpen gelegd om het landschapsbeheer mogelijk te maken. Hiermee wordt de betrokkenheid vergroot en maatschappelijke verankering versterkt. Dit spreekt vertrouwen uit voor de toekomst van ons landschap.”
Kwetsbaar
Van 2008 tot 2015 was de regeling Groene en Blauwe Diensten van kracht. Een regeling waarbij vanuit provincie en gemeenten geld beschikbaar werd gesteld voor langjarige beheercontracten van landschapselementen (20 tot 30 jaar). Met het koersdocument ‘Natuur voor elkaar’ dat in 2017 gezamenlijk is opgesteld door partners onder regie van de provincie Overijssel, is voor het beheer van landschap een andere koers ingeslagen. De gedachte achter deze vernieuwde koers is dat het in stand houden van landschap een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Landschap voelt vaak ‘eigen’, maar veel mensen voelen zich geen ‘eigenaren’. Er is een grote groep genieters maar de lasten drukken op de schouders van een kleine groep beheerders en eigenaren. Dat maakt het behoud en de ontwikkeling van het landschap kwetsbaar.
Foto: De vertegenwoordigers van de pilotgebieden kregen als symbolische markering van de uitvoeringsfase de ‘schop in de grond’. Foto: Ronald Krabbenbos