Hij is 42, heeft er acht jaar als provinciaal Statenlid op zitten en wordt nu gedeputeerde voor de PvdA in Overijssel. Wie is de in Laag Zuthem wonende Tijs de Bree? Gerlant Zielman ging in gesprek.
“Gefeliciteerd buurman, heb jij morgen een half uurtje tijd voor een interview?” Het is zaterdagavond na twaalven als ik het appje verstuur. Dat kan bij Tijs, hij is een avondmens heb ik geleerd uit eerdere app contacten. Het antwoord komt snel. “We hebben morgen contact.”
En zo zitten we de volgende morgen samen in mijn achtertuin. Tijs stuurde: “heb je de koffie klaar en de pen scherp? Even voor mijn zoon een plekje om te skaten zoeken dan kom ik.” Dat is Tijs, trotse vader van drie (3, 6 en 8 jaar), hij noemt ze zijn raad van toezicht en getrouwd met Karien. Eigenaar van een Organisatieadviesbureau, afgestudeerd in Delft, geboren in Utrecht en opgegroeid in de buurt van Wageningen.
Ons gesprek begint in de keuken bij het koffieapparaat. Dit is toch wat je eigenlijk wilde, vier jaar terug toen je lijsttrekker werd? Dingen kunnen veranderen? Ik zie hem denken, de bekende gezichtsuitdrukking uit de Statenzaal. Even heel snel denken, schakelen, koers bepalen en dan komt er “Ik snap dat het misschien voor sommigen zo geleken heeft, maar dat is toch niet zo”. Maar dan enthousiast vervolgend: “dat ik dingen veranderen wil klopt wel, maar gedeputeerde is nooit een doel op zich geweest.”
Zijn benoeming als PvdA-gedeputeerde komt niet als een verrassing. Al bij de presentatie van de kandidatenlijst van zijn partij werd bekend gemaakt dat hij de kandidaat voor PvdA was, maar Tijs is duidelijk. “Ik heb een prachtig bedrijf, heb hobby’s. Een boot waar ik aan timmer en restaureer, ik sleutel aan oude auto’s, ik houd ervan om de handen vies te maken en aan te pakken. Leef voor mijn gezin maar dit is een kans die langskomt. Ik stop met mijn bedrijf en ga dingen veranderen.”
Het is de eerste keer in de dertien jaar dat we achterburen zijn dat we samen bij mij in de tuin zitten. We hebben wel contacten, maar die zijn, behalve het handopsteken en elkaar helpen bij een kleinigheid, professioneel. We botsten eens op social media toen Tijs als fractievoorzitter bij het begin van de zogenaamde ‘kalverfraude’ (5.000 boeren werden verdacht, later bleven er een 40 over) vragen stelt en in mijn ogen op de stoel van de rechter ging zitten. De 5.000 frauderende boeren mochten geen subsidie meer krijgen van hem. Twee dagen later zitten we samen op het provinciehuis en hebben het er uitgebreid over. “Ik zoek oplossingen, ik wil dat die boer een goede boterham verdient, er niet gefraudeerd wordt en denk maar met me mee”, is wat hij daar zegt.
Een auto met chauffeur, ga je daar aan wennen?
“Het is een bijkomend ding en nodig. Als je de hele dag van links naar rechts moet is het goed om tussentijds je stukken te kunnen lezen. Maar als ik een dag in Zwolle moet zijn, zal ik gewoon op de fiets blijven stappen, dat doe ik al acht jaar.”
Zes gedeputeerden, het mag een paar centen kosten?
“Op deze manier blijft er tijd over om ook daadwerkelijk contacten met de inwoners te hebben en dingen te gaan oplossen. Er zijn provincies die doen het met vier. Dan kan je je afvragen hoeveel contacten zij met hun inwoners kunnen hebben.”
Je hebt een paar hele lastige onderwerpen in je portefeuille, onder meer milieu en handhaving waar de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) onder valt. De Regionale energiestrategie (RES) die veel impact gaat hebben. Wat kunnen we van je verwachten?
“Kijk, nu het rekenmodel voor PAS is afgeschoten door de rechter hebben we een groot probleem in onze economie. Dat boeren bijvoorbeeld een vergunning zouden moeten hebben om de koeien te mogen weiden lijkt mij onwerkbaar. Er moet snel een oplossing gezocht worden samen met de twaalf provincies en het rijk.”
En de handhaving?
“Ik ga echt niet met een bonnenboekje achter een paar koeien aanrennen in de wei, we moeten zoeken naar oplossingen niet naar problemen.”
En de RES? Straks een provincie vol windmolens?
“Alleen als de mensen dat willen. Ik wil op zoek naar draagvlak. Niet dat één persoon of bedrijf er beter van wordt en de rest de problemen ondervindt. Er zijn nog heel veel daken zonder zonnepanelen. Ik wil weten wat daar de oorzaak van is, ik ga bij wijze van spreken bij die mensen aanbellen en dat vragen en mochten daar regels het probleem zijn die oplossen en anders voorlichting geven.”
Dus er mogen overal windmolens komen?
“Als je in Twente de grens overgaat met Duitsland staat het vol met windmolens, maar aan deze kant heet het ‘nationaal park’ en hebben we een totaal verbod. Dat snapt niemand en moet wat mij betreft anders. Dat is zo’n kromme regel. Maar echt overal? Er zijn natuurlijk plaatsen waar het minder geschikt is.”
We zoeken samen naar zo’n gebied en ik opper “bij Giethoorn bijvoorbeeld?” Dat lijkt hem inderdaad niet zo’n goed idee om midden in de wieden molens neer te zetten. “Ik kan mij voorstellen dat het daar niet zo geschikt is in verband met de vogels en natuur”, zegt Tijs. Dat vind ik dan weer een kulsmoes, die vogels, maar dat houd ik voor me. Komen we vast komend jaar nog een keer over te praten op het provinciehuis.
Je wilt de mensen betrekken zij je net. Nu zat jij ook in een van de klankbordgroepen hier in het dorp die over de herinrichting van de Kolkweg en Langeslag ging. Hoe heb jij dat ervaren?
“Open en dynamisch. Toen ik werd gevraagd heb ik direct aangegeven best mee te willen denken maar ik maak bewuste keuzes. Ik heb niet alle avonden meegemaakt. Ik kies ervoor om mij minder in het dorp te laten zien op de sporadische momenten dat ik vrij ben. Ik probeer dan te genieten van m’n kinderen maar heb bijvoorbeeld gezien hoe een inwoner een chicane in de Kolkweg tekende en hoe iedereen daar aanwezig enthousiast was en dat plan is opgepakt door de gemeente.”
Hoe verklaar jij dan dat er nu al zestien van de veertig aanwonenden van de Langeslag een week na de definitieve presentatie een handtekeningenactie hebben getekend tegen de verkeersdrempels?
“Ik vraag mij dan af of die mensen er wel zijn geweest en zich hebben laten horen. Er zijn diverse avonden geweest en elk aspect is besproken. Welke klinker, met of zonder schuinkantje en welk effect of dat op bijvoorbeeld geluidshinder zou hebben maar dat was er niet. Asfalt of klinkers? Er was geen verschil voor het geluid. Er waren mensen die een drempel liever een paar meter verder wilden hebben omdat ze bang zijn voor trillingen. Ook dat werd opgepakt. Bij een klankbordgroep ga je er vanuit dat die ook met de buurt communiceren en niet alleen in hun eigen kringetje rondzingen. Ik heb dat ook met mijn naaste buren gedaan. Het is een plan voor 600 inwoners en dan houd je altijd dat er ergens iemand niet helemaal blij is.”
Jij bent een westerling zeg ik hem, doelend op de van oudsher wat ingetogener Zuthemer cultuur en we lachen samen. De toon in het gesprek is veranderd in de paar uur dat we praten. In het begin die van een nieuwe gedeputeerde die zijn woorden afweegt, zich bewust is van zijn nieuwe rol, naar weer de gewone Tijs. De man die scherp is in het debat, op details let, benaderbaar is, naar anderen luistert, maar ook beslissingen durft te nemen en regie houdt.
Ik moet nog even een foto van je hebben, zeg ik. “Moet dat?”, vraagt hij nadenkend. “Dan doen we een selfie hier bij jou in de tuin.” Daarmee de toon van dit artikel bepalend en hij knipt al. Dan is hij weg naar de andere tuin, waar zijn kinderen aan het spelen zijn. Het is tenslotte zondagochtend, zijn vrije dag.
Meer foto's
