Dit is wat een mevrouw te horen kreeg toen zij aan de balie haar paspoort wilde betalen met contant geld, omdat ze geen digitale kennis bezat. Met een computer kon ze totaal niet omgaan. Gelijksoortige verhalen hoorde ik meer, maar ze kwamen allemaal neer op hetzelfde: beschamende confrontaties omdat contant betalen in het Raalter gemeentehuis niet was toegestaan. In 2014 had de gemeenteraad hiertoe besloten om er een jaarlijks het ‘enorme’ bedrag van € 12000 mee te besparen. Een kleine besparing met vervelende gevolgen. Blijkbaar waren de raadsleden vergeten dat zij met deze maatregel een hele groep inwoners in de problemen brachten: de mensen namelijk die om allerlei redenen niet digitaal wilden of kónden betalen.
In 2015 heeft de Nationale Ombudsman alle Nederlandse gemeenten erop gewezen dat zij die groep daarmee uitsluit, citaat: “De ombudsman beoordeelt of de keuze voor alleen pinbetalingen voldoet aan de behoorlijkheidsvereisten. In dit geval toetst hij aan het vereiste van maatwerk: Het is een vereiste van behoorlijk overheidsoptreden dat de overheid bereid is om in voorkomende gevallen af te wijken van algemeen beleid of voorschriften als dat nodig is om onbedoelde of ongewenste consequenties te voorkomen. Dat houdt onder meer in dat bij de overstap naar pinbetalingen de overheid naast pinbetalingen de mogelijkheid blijft bieden voor het betalen op een andere wijze voor wie niet kan of wil betalen met pin. (…). De Nationale ombudsman ziet goede voorbeelden waarbij gemeenten weliswaar sturen op betaling per pin, maar daarnaast ook de mogelijkheid open houden voor contante betaling, bijvoorbeeld bij één kantoor of bij één specifieke balie.”
Daarnaast adviseert de Nationale Ombudsman in zijn rapport om burgers daarbij duidelijk te informeren hoe zij moeten handelen als zij contant willen afrekenen. Let wel: dat was in 2015! Vorig jaar werden de gemeenten nog eens aan dit rapport herinnerd door Het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer, voorgezeten door De Nederlandsche Bank. En in maart jongsleden besteedden ook de media nog eens aandacht aan dit onderwerp en je zou dan denken dat in Raalte enkele raadsleden zich zouden hebben afgevraagd of zij in 2014 wel het juiste besluit hebben genomen met hun bezuinigingsmaatregel. Maar er gebeurde helemaal niets. Er volgde slechts een voortzetting van de immense stilte rond dit onderwerp.
Dat was de reden dat ook ik een poging waagde met het verzoek ten minste één balie in te richten voor contante betalingen. Je mag kwetsbare groepen immers niet uitsluiten. U raadt het wellicht al: tien weken later kreeg ik te horen dat de bezuinigingsmaatregel gehandhaafd bleef, maar dat ze wel de interne afspraak hadden gemaakt om een uitzondering te maken voor schrijnende gevallen. Een interne afspraak dus, die niet naar buiten wordt gecommuniceerd en waar de doelgroep dus geen kennis van heeft!
Ik heb de Raalter politiek laten weten hoe absurd dat antwoord is. Het doet ook helemaal geen recht aan de aanbeveling van de Nationale Ombudsman. Maar het bleef oorverdovend stil. Vandaar dan ook dat ik nu dit opiniestukje schrijf. Voor details van de absurde reacties van de politiek verwijs ik naar de bijgevoegde brief aan de Raalter gemeenteraad. Het gaat mij erom dat recht gedaan wordt aan de kwetsbaren, mensen die zich niet kunnen weren. Dat raadsleden tegenover hen dermate onverschillig zijn, bewijst hun minachting. Inmiddels zijn we een half jaar verder en nog steeds is er niets terecht gekomen van de aanbeveling om ten miste aan één balie in te richten voor contante betaling.
Over bezuinigen gesproken. We hebben sinds kort een overbodige vijfde wethouder in onze gemeente. Ter vergelijking: de gemeente Rotterdam (624000 inwoners, en dus 17 maal zoveel als Raalte en met waarschijnlijk 100 keer zoveel problemen) volstond de vorige raadsperiode met vijf wethouders. Deventer, ongeveer driemaal zoveel omwoners als Raalte, kon het zelfs af met slechts drie(!) wethouders.
Ik heb b&w gevraagd naar de kosten van de overbodige vijfde wethouder. Schrik niet. Hij kost € 140.000 per jaar en daarbovenop komt nog een wachtgeld en pensioenverplichting van € 160.000.
Waar dat geld vandaan komt? Voor een deel wordt dit, onder meer, gefinancierd door te korten op de bijdragen aan de minima (tot 110% van de bijstandsnorm), maar dus ook door de kwetsbare groep die het digitale handwerk niet beheerst. De overbodige vijfde wethouder wrijft intussen verheugd in zijn handen. En die blijdschap mag gerust iets kosten. Voor het eerste jaar dus het luttele bedrag van € 300.000 en daarna jaarlijks € 140.000. Voor de Raalter politiek alleszins redelijke bedragen voor overbodige functies.
Hans de Kort
Raalte