“Omdat we een stukje subsidie krijgen, maar ook omdat dit zo’n kenmerkend gebouw is. Je komt geen folder over dit gebied tegen, waarin geen foto van de Sprengenberg staat”, vertelt Rob van Oijen, getrouwd met één van de nazaten van de Twentse ververij-eigenaar Arnold Albert Willem van Wulfften Palthe, die in 1897 opdracht gaf tot de bouw van het buitenhuis. Dat gebeurde gefaseerd. Eerst met de bouw van een koepelconstructie, daarna volgde de toren en uiteindelijk werd het buitenverblijf afgerond met een extra uitbouw en een zijvleugel. De Sprengenberg, of de Palthetoren, is nu in erfpacht van de familie vereniging, die bestaat uit circa honderd nazaten van de ‘bouwer’ van de toren. Zij maken beurtelings gebruik van de Sprengenberg en tekenen voor het onderhoud. Ze krijgen daarbij financiële ondersteuning van de gemeente Hellendoorn en de Rijksoverheid. “En we mogen rekenen op een aantal Sprengenberg-minded mensen uit de omgeving, die ons daarbij helpen. Dat is maar goed ook, want het onderhoud kost nogal wat”, vertelt Van Oijen, bestuurslid van de vereniging en verantwoordelijk voor het onderhoud. Hij verzorgt een rondleiding door het enorme buitenhuis. Een unieke kans. “Want we laten normaal gesproken geen mensen toe op dit terrein. Met de ruim honderd leden van de familievereniging gebruiken we de Sprengenberg voor weekjes of weekendjes weg. Van de vergoeding die we daarvoor betalen en de subsidie kunnen we het financieel nog redelijk redden. Maar dat komt ook door vele uren die we zelf in het onderhoud steken. Zo zijn er elk jaar twee werkweekenden.”
Tante Mieke
Overal hangen oude schilderijen. Alles ademt de sfeer van de negentiende eeuw. Het bouwwerk biedt onderdak aan circa zestig bedden. Maar ook aan ruime eetkamer, een klein Romeins bad, een biljartkamer (met bibliotheek) en nog veel meer. “Elke kamer heeft hier ook een eigen naam gekregen. Dit is bijvoorbeeld Tante Mieke’s kamer.”
Evert Willem van Aardenne, de voorzitter van het bestuur van de vereniging, vertelt over de achtergronden van het huis. “Mijn betovergrootvader had veel gevoel voor techniek. Zo bevat het huis een soort lift voor het eten uit de keuken. Dat kon via een constructie naar de eetkamer getild worden. Door mijn betovergrootvader ontwikkeld. Het verhaal gaat dat het wel eens mis ging. Dat er regelmatig eten onderin de liftschacht belandde. Zo was de Sprengenberg ook één van de eerste huizen met elektriciteit. Daarvoor had mijn betovergrootvader een windmolen laten plaatsen, een eigen stroomvoorziening. Toen al. We praten over ergens tussen 1910 en 1920.”
Wit laken
De toren kreeg aan het eind van de Tweede Wereldoorlog een paar voltreffers te verduren van de Canadezen. “Onze bevrijders dachten dat er Duitsers in de toren zaten. Dat klopte niet. Een familielid is op een gegeven moment met een wit laken uit de toren gaan hangen om de beschietingen te stoppen.” Tot ver in de jaren ’60 werd de Sprengenberg nog permanent bewoond door een dochter van Arnold Albert Willem van Wulfften Palthe, maar daarna ging het landgoed met toren over in de handen van de vereniging. Evert Willem: “Het was ook niet echt geschikt voor permanente bewoning. In de zomer ging het wel, maar in de winter was het koud. Het schijnt dat er vrachtwagens vol met kolen hiernaartoe zijn gereden, maar dat het huis niet warm te stoken was.”
Geen straf
Bij de Sprengenberg hoorde eerder nog een landgoed van bijna achthonderd hectare. Het overgrote deel daarvan is verkocht aan Natuurmonumenten. Bij het buitenverblijf hoort nu nog circa 45 hectare, waaronder ook de monumentale tuin van 3,5 hectare.
Van Oijen kijkt hoe de korhoen weer op de toren wordt gezet. Toch wel een momentje. Maar klaar met de werkzaamheden en het onderhoud, dat ook in de komende jaren gefaseerd zal doorgaan, is de vereniging nooit. “Komend weekend gaan we ook weer met zo’n 25 man aan de slag. We doen zoveel mogelijk zelf. Bij de schilderbeurt hebben we ook met een hogedrukspuit de muren schoongespoten. Het is hard werken, maar ook heel leuk. Naderhand drinken we wat en gaan we lekker eten. Het is nooit een straf en het schept een bijzondere familieband.”
Meer foto's