De RVO zegt niet hoe het dan wel moet. Goedgekeurde alternatieven zijn er niet, laat staan dat de boer de financiële middelen heeft om deze hobbel van €20.000 binnen tien dagen op te lossen. Agrarische pers maakt overuren en ik zie op Twitter gefrustreerde mensen de ‘kont tegen de krib gooien’. De volgende dag maakt RVO bekend dat ze zich vergist hebben.
Boeren zijn categorisch sjoemelaars en fraudeurs. Kalverfraude is de laatste hype. De minister zet het begin januari dik aan en verdenkt 7000 melkveehouders ervan fraudeur te zijn. Ik trek mijn wenkbrauwen op bij het horen van haar toon. Boeren voorlieden van LTO trekken van leer, fraudeurs moeten geroyeerd, beboet en aan de schandpaal geslagen. Als ik, burger, hier het dorp uit rijd, tel ik onwillekeurig toch en bij elke vijfde boer denk ik; jij bent dus fraudeur. Zo simpel is het rekensommetje. Op het erf spelen kinderen, moeders lapt de ramen en pa rent zich rot in de stal om het werk af te krijgen. In de voetbalkantine in Heino staan vijf boerenjongens bij elkaar. Ik kan niet kiezen maar een van hen is dus die klootzak die het voor de ander verpest. En zondagmorgen in de kerk weet ik helemaal niet meer wie ik aan moet kijken.
Deze week zomaar een krantenkop, een van de vele. “Vrees minister bewaarheid: 2.100 melkveehouders deden mee aan kalverfraude. Meer dan 2.000 melkveehouders hebben zich in 2017 schuldig gemaakt aan zogenoemde kalverfraude. Dat meldt het ministerie van Landbouw vanmorgen in een brief aan de Tweede Kamer. Dat de kalverfraude in de melkveehouderij grootschalig is, lijdt daarmee geen twijfel meer.” 2100 boerengezinnen worden veroordeeld, niet verdacht maar zijn schuldig. Zij zijn fraudeur …
Op Facebook zie ik het gebeuren, een NMV-bestuurster die het post. “Hoe kort door de bocht kun je zijn, hoe weinig integer is deze manier van handelen? Bedrijf op slot vanwege één missende kalfdatum. Meer dan duizend meldingen per jaar, waarvan er één mis gaat en hop je bent een fraudeur.” Ze schrijft ook over drie koeien met een miskraam, waardoor ze nu verdacht is. “Nu moet ik dus mezelf royeren als lid want we zijn volgens minister Schouten immers fraudeur en daar moet je keihard tegen optreden.” Ik zie ook andere boeren zich melden op Facebook met soortgelijke verhalen. Het wordt al gauw duidelijk hoe complex deze regelgeving is, hoeveel tijd dat kost en hoe vaak onder andere RVO zelf fouten maakt, maar ook dat de software van de verschillende instanties waarmee nu bewijs gevoerd wordt helemaal niet bij elkaar passen.
Ik herinner me de varkenspestperiode in 1997, maar ook de MKZ in 2001. Getroffen boeren werden gekort op hun schadevergoeding (tot wel 90%) en weggezet als fraudeurs. Ik werkte als erfbetreder in de sector, zat bij die boeren aan tafel en ervaarde welke gigantische impact dit soort bureaucratie op gezinnen had. Ze werden niet alleen door de politiek, maar ook in de pers en door boeren bestuurders, weggezet als ‘criminelen’ en door de maatschappij aan gekeken. Ik weet dat er in heel veel gevallen nauwelijks van een serieuze overtreding sprake was. Bijvoorbeeld een transportmelding was een dag te laat gedaan of er ontbrak één oormerk, het dier was het verloren. Als puntje bij paaltje kwam waren er inderdaad wettelijke regels overtreden. Maar het ging nergens over. De getroffen boeren voelden zich verschrikkelijk gedemoniseerd en enkele van hen gingen er zelfs aan onderdoor. De meeste strafkortingen werden na bezwaar weer teruggedraaid. Maar dat haalde de krantenkoppen niet en de schade aan de mensen was al aangericht. Fietsen zonder achterlicht is dodelijker en rijden onder invloed wordt minder zwaar bestraft.
De ambtenaar bij RVO die begin deze week een scheve schaats reed, is die publiekelijk aan de schandpaal gespijkerd zonder eerlijk proces? Nee, de baas heeft het afgedaan met een excuusmelding en daar is voor RVO de kous mee af. De boeren die op die tweet of de artikelen in de agrarische pers geacteerd hebben, investeringen hebben gedaan of contracten zijn aangegaan? Of misschien zelfs wel een nacht van wakker hebben gelegen? Die staan aan de kant te kijken met een drup aan de neus. Zij moeten dit weekend wel weer de voetbalkantine, de kerk of het carnavalsgedruis in. Veroordeeld voordat je ooit een rechter gesproken hebt. Je zal er maar een van zijn…