Afgelopen zaterdag bracht ik een bezoek aan de Slim Verbouwen Beurs en het Salland Café Special over circulair bouwen. Elke keer opnieuw ben ik blij verrast over de gastprekers die het Salland Café weet te strikken. Verrassend, met inzichten die je op een doordeweekse zaterdag niet verwacht.
Als eerste spreekster was daar mevrouw Janou Klanke-Van Straten. Zij bouwde met haar man en twee kleine kinderen een duurzaam huis in het buitengebied van onze gemeente. Bijzonder hoe ze het voor elkaar hebben gekregen om een duurzame woning voor € 50.000 te bouwen. Wat me het meest opviel aan haar verhaal, was dat hun eerste insteek niet eens duurzaam was. Nee, ze moesten binnen het budget blijven en van daaruit kwamen ze vanzelf uit op duurzaam. Bouwen met hout en lichte materialen. Resthout gebruiken voor o.a. meubels. Hergebruik van materialen die elders via sloop vrijkwamen en ga zo maar door. Een bijzonder verhaal.
Vervolgens betrad Thomas Rau het podium. Hij wordt de meest radicale bouwmeester van Nederland genoemd. Hij ontwerpt gebouwen die energie produceren in plaats van gebruiken. Zijn theorie is dat we toe moeten naar een wereld waarin de consument niet langer “eigenaar” maar “gebruiker” is. Waardevolle grondstoffen mogen niet langer verloren gaan.
Thomas Rau werkt aan nieuwe businessmodellen. Van bezit naar prestatie, geen lampen maar licht, kortom, van eigendom naar eigenslim. Niet nadenken, maar voordenken. Hij bedacht het concept waarbij geen lampen meer worden verkocht, maar verlichting als dienst wordt aangeboden. Met een witgoedfabrikant en een woningcorporatie biedt hij de meest energiezuinige wasmachines en koelkasten op prestatiebasis aan sociale huurders aan. Voor de gemeente Brummen realiseerde hij onlangs een uitbreiding van het monumentale gemeentehuis. Van dit gebouw kunnen alle materialen worden hergebruikt.
Toen ik hem na afloop sprak, stelde ik hem de vraag: “wat kunnen we als gemeente nu met duurzaamheid doen?” Zijn antwoord: “stop met duurzaamheid, want dat is slechts voortmodderen op het bestaande businessmodel”. Ik was enigszins beduusd van zijn reactie. Moest ik nu mijn betoog voor de begrotingsvergadering van a.s. donderdag volledig herschrijven. Uiteindelijk heb ik besloten dat niet te doen. In Raalte zijn we net op weg om het thema duurzaamheid op de kaart te zetten. Een revolutie gaat de – over het algemeen behoudende Sallander – wellicht te ver.
Ik ga wel het gedachtengoed van Rau gebruiken. Bijvoorbeeld bij de inrichting van de Zegge VII. In plaats van naar ondernemers te roepen: “kom naar Raalte, hier heb je lappen goedkope grond en je mag er bouwen wat je maar wilt”. Nee, een eerste stap moet zijn om daar nadrukkelijk duurzame eisen aan te stellen. We hebben de grond (stoffen) niet in eigendom, maar slechts in bruikleen van toekomstige generaties. Ik hoop donderdag de andere partijen daarin mee te krijgen.
Wilt u meer weten over de ideeën van Thomas Rau kijk dan naar deze aflevering van Tegenlicht: http://staging2.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2015-2016/einde-van-bezit.html
Meer foto's