Als reactie spannen boeren nu een rechtszaak aan tegen de Staat. Zij zijn er van overtuigd dat zij geen schuld hebben aan het fipronil-schandaal. De controlerende instantie, NVWA (Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit, heeft immers gefaald?
Het debat volgt weken na dat het debacle bekend werd. Duitse en Belgische regeringen hebben al weken geleden hun ongenoegen laten blijken. De Belgen hebben steun aan hun boeren toegezegd, maar de Hollandse regering lag in de blote reet aan het strand op Mallorca en deed of er niks aan de hand was.
De agrarische woordvoerders in de Tweede Kamer stuiterden tegen het plafond, de woordvoerders van Volksgezondheid mekkerden wat over het falen van de NVWA en dat het al zolang bekend was. Al in november wist de staatsecretaris dat het niet goed zat bij de eieren, maar ze maakten de bewuste keuze om het te laten gaan. De dosis fipronil die was aangetroffen was namelijk zo laag, daar ging geen mens aan dood dus in het belang van het onderzoek lieten ze het gaan. Dan konden ze de daders makkelijker pakken, was wat hij vrij vertaald zei. Ik stuiterde van de bank toen ik dat hoorde. Niet van verbazing, maar om bevestigd te krijgen wat ik al dacht. Toen ik twee weken terug hier vroeg wat jullie nu erger vonden; een beetje fipronil in je eten (wat niet gevaarlijk is) of het dierenleed bij de kippen, was mij al duidelijk waar onze regering heen ging in het debacle wat eierschandaal heet.
Het is een idiote stellingname voor een staatsecretaris die eindverantwoordelijk is voor de NVWA, onze voedselveiligheid- en voedselintegriteitshandhaver. Fipronil is domweg verboden voor gebruik bij kippen voor menselijke consumptie. Als daar toch aanwijzingen voor zijn, dan is er sprake van mogelijk gerommel in de voedselketen. Daar niet adequaat op anticiperen is erger dan het spul gebruiken wat mij betreft. De NVWA is de instantie die namens ons consumenten controleert of alles goed gaat bij de productie van ons voedsel. Daar moeten wij op kunnen vertrouwen. En andersom moet de boer ook kunnen vertouwen op de NVWA als er iets niet goed gaat. Hij mag er vanuit gaan dat die instantie in dit geval dus in november al gewaarschuwd had, zodat dit debacle nooit zo groot was geworden. Dat die boeren gaan rechten begrijp ik dus wel.
De Kamerleden konden niet in een paar uur de regering duidelijk maken waar dit allemaal om draait. Ik heb mijn ongenoegen in Den Haag duidelijk gemaakt. Kamerlid Rick Grashof (GroenLinks) reageerde: “Als je het debat gevolgd hebt, zie je dat ik heel scherp oordeel over de NVWA. En we krijgen nog een afronding debat met moties”. Ja, terwijl de imagoschade voor de hele agrarische sector deze zomer gigantisch is, in de publieke opinie het beeld ontstaat van onbetrouwbare boeren, stellen de Kamerleden het oordeel over een falende regering nog even uit.
Deze zaak draait niet om sjoemelende boeren of het wel of niet ondersteunen van getroffen ondernemers. Dat regelt de rechter straks wel. Dit gaat om hoe betrouwbaar mijn overheid is. Ik als consument wil blind kunnen vertrouwen op mijn overheid. Kunnen vertrouwen dat wat er op mijn bord ligt goed is. Niet een halfjaar later horen dat zij met elkaar er een rotzooi van hebben gemaakt. Wat als er echt een keer iets mis is? Er echt een keer een sjoemelaar er een zooitje van maakt? Die onrust leeft er onder de consumenten en dat schijnen die honderdvijftig volksvertegenwoordigers niet te begrijpen.
Ik noem dat kwalijk en dat heb ik hem ook gezegd.