“Duurzaamheid, voor mij betekent het niets meer dan denken en werken in systemen die over 100 jaar nog net zo kunnen functioneren als vandaag de dag, zonder dat hier ergens ter wereld uitputtingsverschijnselen bij optreden.
Als voedselproducent kijk ik daarom geregeld terug in de tijd. Al het voedsel dat wij gezamenlijk tot ons nemen, is ooit groen geweest en heeft ergens in de grond gestaan. Ja, zelfs het vlees op uw bord heeft kunnen groeien door het eten van groene planten. Al duizenden jaren functioneert dit systeem volgens de wetten der natuur.
De laatste circa 100 jaar is hier veel in veranderd. Met de wil om met name meer voedsel te verbouwen, zijn wij allerlei middelen en technieken toe gaan passen in de landbouw. Hiermee is ons systeem van voedselproductie aanzienlijk veranderd en vraag ik mij hardop af of dit systeem bestaansrecht heeft voor de komende generaties.
Graag ga ik terug naar de bodem als basis van onze voedselproductie. Dr bodem, dat is een complex ‘orgaan’ waar wij nog heel veel niet van weten. Om het voor mijzelf begrijpelijk te houden, vergelijk ik de bodem met mijn eigen verteringsorgaan. Er gaat voedsel op en de vele kevers, wormen, schimmels en bacteriën doen het werk gelijk als mijn mond, maag en darmen. Zij maken het aangeboden voedsel geschikt voor de groei van onze groene gewassen.
Net als voor mijn eigen gezondheid, geldt ook voor het bodemleven dat de kwaliteit van het aangeboden voedsel het verschil maakt tussen goed of minder goed functioneren. De aarde ‘eet’ ook het liefst vers en gefermenteerd voedsel, net als ik. Een fascinerende kringloop van elementen waar enkel zonne-energie en water aan toegevoegd wordt om hem in stand te houden.
Mijn grootste taak als voedselproducent is dan ook het leven in en op de bodem stimuleren. Op deze manier kan het vele aanwezige bodemleven ervoor zorgen dat mineralen en spore-elementen beschikbaar komen voor de groei van ons voedsel.
Wat mij betreft is duurzaamheid dan ook niet altijd iets nieuws. Bestaande, oude kennis over de biologie in de bodem en groei van onze gewassen, kan ons helpen om ook de komende generaties van goed en voldoende voedsel te voorzien.
Naast goede voeding is ook goede zorg voor elkaar van belang voor een plezierig leven. Uit nieuwsgierigheid over hoe men in de zorg denkt over de duurzaamheid van ons zorgsysteem, geef ik de pen door aan Ilse Poppe uit Olst.
Een gezonde groet, Erik Valk
Meer foto's