Door Goos Lier
Over de mogelijkheden om wat aan de problemen te doen, wordt al heel lang gesproken. Reeds twee jaar terug is de problematiek van de vrijkomende agrarische bebouwing (VAB) door het onderzoeksbureau Alterra op een kwantitatieve wijze uitgebreid uit de doeken gedaan. Vóór de economische en vastgoedcrisis, die begon in 2008, dachten we een belangrijke oplossing te hebben gevonden: Het koppelen van bouwrechten aan het slopen van schuren leek veel te kunnen betekenen, een vorm van ontwikkelingsplanologie.
Toen het allemaal een beetje op gang kwam met de ‘rood voor rood’-regelingen ging het mis. Het recht om te mogen bouwen in het landelijk gebied werd zo ineens een stuk minder gewaardeerd en gemeenten vreesden de concurrentie van nieuwbouwwoningen in verband met hun eigen braakliggende bouwterreinen. Voeg daarbij de bureaucratische rompslomp rond VAB-initiatieven en het valt te begrijpen dat het gauw gebeurd was met de animo om mee te doen met rood voor rood regelingen.
Alle gepraat over ontwikkelingsplanologie ten spijt hoor je, dus, nog weinig dat initiatiefnemers zich geïnspireerd voelen om er wat van te maken na een eerste contact met de gemeente of dat gemeenten zelf initiatiefnemers prikkelen om met leuke initiatieven te komen.
Er zijn voorbeelden dat het kan. In de gemeente Hellendoorn in het stroomdal van de Regge weet gemeenteambtenaar Johan ten Dam alle mogelijke publieke en private initiatieven met elkaar te verbinden. ‘Rijke westerlingen’ die mooi willen wonen, boeren die aan schaalvergroting willen doen, streekproducenten, recreatieondernemers, bewoners van seniorenwoningen, sterke mannen (de strongman-run), natuurontwikkelaars en de jeugd die jaarlijks een groot paasvuur wil, ze komen allemaal aan hun trekken. Bij alle deel-initiatieven zorgt Johan er voor dat het geheel er weer een beetje beter op wordt. Na enkele tientallen jaren is er sprake van een totale make-over van het Regge-gebied.
Waarom gebeurt dit niet overal zo. Het vergt veel kennis en kunde van bestuurders, ambtenaren en initiatiefnemers om werkelijk goed met elkaar in gesprek te gaan. Zo van: ‘wat wil jij en wat willen wij en hoe kunnen we samen het beste er van maken’. Inspireren, vertrouwen-geven en loslaten zijn de toverwoorden als het gaat om de rol van de gemeente.
Johan ten Dam heeft de beleidskaders in zijn hoofd, heeft gevoel voor geld, weet wat belangrijke natuur en cultuurhistorische waarden zijn en hij kent de mensen. Dat maakt dat Johan in ieder gesprek kan schakelen al naar gelang de kansen die zich voordoen. Het rijk en de provincies geven ondertussen de ruimte. Gemeenten kunnen het beleid zo inrichten dat de mogelijkheden er zijn. Maar waar het vooral om gaat is de aanwezigheid van ondernemende ambtenaren zoals Johan ten Dam.
Bestuurders, maak je niet zo druk om de inhoud, zorg voor een goede werkomgeving voor ondernemende ambtenaren om verloedering van het platteland te voorkomen. Goos Lier.
Meer foto's