Door Dick Mars
We hebben in Nederland een heel complex systeem van wonen. Mensen wonen in hun eigen woning, mensen huren op de particuliere markt, mensen huren van woningbouwverenigingen. Die verenigingen hadden van oorsprong iets coöperatiefs, daarna werden die ingepikt door de (gemeentelijke) overheid en daarna werden ze weer min of meer verzelfstandigd.
Nu ben ik een groot voorstander van private initiatieven op dit gebied, maar er blijft ook altijd een taak voor de overheid. Met name in de woningbouw voor de wat zwakkeren in de samenleving, dicht de overheid zichzelf – terecht – een rol toe. Maar nu de woningbouwverenigingen op afstand van de (lokale en landelijke) overheid is gezet, beperkt die overheidsrol zich een beetje tot faciliteren en subsidiëren, recentelijk uitgebreid met belastingheffing.
Toen de overheid op afstand kwam te staan, ontwikkelden woningbouwverenigingen zich in die zin, dat ze ook allerlei ‘leuke dingen’ voor de bevolking gingen opzetten en exploiteren. Meehelpen met de bouw van een sporthal of een dorpshuis, meefinancieren van dorpsontwikkeling en centrumfuncties, dat soort dingen. Meestal kregen ze daarvoor applaus van de lokale overheid, want die waren weer van een probleem af.
Inmiddels zijn door een opdrogende geldstroom en de belastingheffing (in dit geval overigens een nogal zinloos rondpompen van overheidsgeld) die uitspattingen als buurthuizen, boothotels en voorlichtingscentra verworden tot een molensteen, waardoor het oorspronkelijke doel – sociale woningbouw – onvoldoende mogelijkheden krijgt.
Is er een oplossing? Naar mijn idee zou de woningbouwvereniging weer een gemeentelijk woningbedrijf moeten worden. Net zoals het gemeentelijk sportbedrijf. Dus een aparte rechtspersoon, maar geheel gecontroleerd door de gemeente. Of meerdere gemeenten, bij samenwerkingsverbanden. Dat geeft de mogelijkheid om veel te sturen, plannen te ontwikkelen zoals de overheid dat wil en ook om eventueel ander gemeentelijk onroerend goed te exploiteren. Vraagt natuurlijk wel om een grondige afweging van het mogelijke conflict met ‘de markt’.
De politiek kan veel directer sturen naar haar eigen wensen . Ik wil alvast een paar politieke keuzes op tafel leggen:
* waarom gaat zo’n gemeentelijk woningbedrijf ook niet financieren? Huurkoop voor de minima, natuurlijk onder strikte voorwaarden. En met terugkooprecht.
* Zo’n gemeentelijk woningbedrijf kan makkelijker wat doen tegen scheef wonen (hogere inkomens die in een goedkoop huurhuis wonen).
Ik twijfel er niet aan dat er veel op mijn idee aan te merken is, maar waar een wil is, is een weg. Als we maar wel keuzes maken, want de huidige situatie is er eentje waarbij de woningbouwvereniging vlees noch vis is.
Dick Mars
Meer foto's