Aan het eind van deze column zal blijken dat ik een persoonlijke reden heb om deze column over naamgeving in Salland en Overijssel te schrijven.
Twente en Salland wordt gekenmerkt door ingewikkelde namen. Vaak bestaan namen uit twee verschillende namen of soms zelfs drie namen. Een Twentse oud-student van mij heeft de achternaam Deterd Oude Weme. Maar ook zonder dat het om drie verschillende namen gaat kan het al aardig ingewikkeld worden denk even aan de naam Kleinlangevelsloo (Rob van de digitale ecologische winkel, u kent hem wel). Het Historisch centrum Overijssel kan het allemaal precies uitleggen hoe het is gegaan bij de ‘naamaanneming’. Voor 1811 was de naam ontleend aan de naam van de vader of aan de naam van de boerderij of veldkavel waar men woonde. Deze naam werd vaak ook gebruikt voor de officiële naamaanneming. In de gemeente Staphorst leidde een soort van burgerlijke ongehoorzaamheid er toe dat men ging kiezen voor bijzondere achternamen als Naaktgeboren en Wassebalie.
Naast de officiële naamgeving zijn andere vormen van naamgeving wel behouden gebleven. Robert Kemper Alferink heeft in een lezing in het kader van cursus ‘Leer mij Salland kennen’ uit de doeken gedaan wat voor hogere wiskunde het vergt om de naamgeving in Haarle en omgeving te begrijpen. Ik meen dat hij het er over had dat je nog steeds aan een bepaalde informele naam kon horen dan een voorvader in de jaren 30 van de vorige eeuw was verhuisd van de ene naar de andere boerderij.
Dan toch nog even terugkomend op de gemeente Staphorst. De burgerlijke ongehoorzaamheid heeft zich tot het eind van de vorige eeuw voorgezet door gewoon de officiële namen te ontkennen. Soms wisten buren niet van elkaar wat de officiële namen zijn. Heel lastig als je als buitenstaander op zoek was naar iemand. In een dorp als Enter schijnt het al niet veel anders te zijn gegaan.
De aanleiding van deze column heeft te maken met een vorige column waarin ik een naam van een oud Sallander helemaal verkeerd heb gespeld. De naam is Frans Nije Bijvank en ik had geschreven ‘Frank Nijbijvanck’. Bovendien werkt hij niet in de gemeente Wierden, maar in de gemeente Hof van Twente. Hoe fout kun je het doen.
Goos Lier, docent onderzoek bij Saxion, 06-13255919
Meer foto's