‘Het is verboden op een openbare plaats voorwerpen te vervoeren of bij zich te hebben die kennelijk zijn bedoeld om het plegen van winkeldiefstal te vergemakkelijken.’ ‘Een winkelier die winkelwagentjes ter beschikking stelt is verplicht deze te voorzien van de naam van het bedrijf of een ander herkenningsteken.’ Echt waar, dit zijn twee regels uit de APV van Raalte. Iedereen denkt: die kun je er gemakkelijk uithalen. De gemeente Hollands Kroon, in de kop van Noord Holland, gaat echter veel verder en schrapt 80% van de APV-regels. Daar is vanaf 1 januari bijvoorbeeld niets meer geregeld over hondenpoep en wildplassen. Zou dat in Salland mogelijk zijn? Ik weet het niet, maar hoop het wel.
In Hollands Kroon wil men uitgaan van de eigen verantwoordelijkheid en het fatsoen van de burgers. Iedereen, zo luidt de redenering, weet wat wel en niet kan. Er zijn waarden voor goed burgerschap: geen overlast veroorzaken, zuinig met het milieu omgaan, de openbare ruimte netjes houden enzovoort. Die waarden hoeven wat Hollands Kroon betreft niet vertaald te worden in een APV met een veelheid van normen en regels. Als er al eens iemand ‘buiten het potje pist’, kunnen anderen hem/haar daar op aanspreken. Zo doen ouders dat en zo doen onderwijzers dat, zonder een scala aan regels, maar wel met een besef van normale omgangsvormen. Zo kunnen alle burgers dat doen, vindt men in Hollands Kroon.
Regels hebben het tegenovergestelde effect van wat men ermee beoogt. Door regels haal je de verantwoordelijkheid bij mensen weg en spreken mensen elkaar niet meer aan op de algemene waarden van goed burgerschap. Met die regels in de hand hangen mensen achterover, verwijzen ze naar de overheid en eisen ze meer blauw op straat. En plassen in het wild doen we desondanks toch, alleen kijken we eerst rond of er geen agent in de buurt is.
In Hollands Kroon spreken ze over ‘lef’: ze durven het aan om de APV goeddeels te schrappen. Slechts zaken die met veiligheid samenhangen zijn nog geregeld. Ik vind dat wel een mooi experiment, ik hoop van harte dat het slaagt. Wat ze in Hollands Kroon doen, is vrijwilligers opleiden tot buurtbemiddelaars. Dat doet me aan mijn eigen wijkje denken, daar zijn enkele bewoners die uit zichzelf als zodanig optreden. Toen ikzelf vorig jaar in de bladerbakken die elke herfst tijdelijk worden geplaatst, enkele takken gooide, sprak één van hen mij daarop aan. Even dacht ik boos te moeten worden (waar bemoeit hij zich mee!), maar mijn tweede reactie was: heel goed dat hij dat doet.
Een gemeente zonder een woud aan regels, met burgers die elkaar op goed burgerschap wijzen, past goed in de huidige participatiesamenleving. Het brengt het noaberschap in herinnering. De sociale controle komt terug. Jarenlang was dat een vies woord, maar het verdient een revival.
Om het echt van de grond te krijgen moet je het wel groots aanpakken. De notabelen van het dorp zullen het hernieuwde noaberschap moeten vóórleven: practice what you preach. In Hollands Kroon staat burgemeester Jaap Nawijn op de bres voor de ontmanteling van de APV. Een mooie eerste klus voor de nieuwe Raalter burgemeester Martijn Dadema en burgemeester Ton Strien in Olst-Wijhe?
Johan Kiekebosch
‘Pas op, Opiniemakers’ is een wekelijkse opinierubriek, gemaakt door een (nog steeds groeiende) groep mensen uit de samenleving. Onderwerpen zoeken de opiniemakers zelf, maar wie een onderwerp belicht wil hebben moet dat vooral laten weten. En wie zelf mee wil doen aan ‘de opiniemakers’ is bij deze van harte uitgenodigd. Je mag teksten aanleveren. Maar je mag natuurlijk ook gewoon onder de opiniestukken reageren. Graag onder je eigen naam. De opiniemakers schrijven ook onder hun eigen naam.
Meer foto's