Bouwbedrijf Hoogeslag uit Mariënheem werd 5 juli de 2.000-ste vriend van de pagina Raalte Clopedie op Facebook. Op 22 augustus 2012 begon het allemaal volgens de informatie in dezelfde pagina van dit social medium. Een onstuimige groei in vrienden die bij de start niet werd voorzien. Wat als een testje begon om te zien wat mogelijk was via Facebook liep gruwelijk uit de hand… Maar achteraf wèl héél leuk om te zien hoeveel mensen die iets met Raalte vroeger en nu hebben samenklitten om herinneringen te delen.
Ergens rond september 2007 werd ‘Raalte-clopedie’ geboren. “Toen had ik nog geen idee wat later zou volgen. Mijn ‘probleem’ was dat ik tal van foto-albums gescand had. Van mijn ouders als eerste, daarna van famile, bekenden en andere relaties. Gewoon oude beelden vastleggen,” vertelt Richard Woolderink. “Herinneringen. Om er ooit iets mee te gaan doen. In boekvorm. Terwijl ik daar middenin zat, kreeg ik onverwachts -najaar 2007- het archief van fotograaf Herman Aa in bezit. Hij maakte tientallen jaren duizenden foto’s van Raalte en veel andere plaatsen. De familie Kemper besloot jaren na de overname van Foto Herman Aa BV een andere weg in te slaan, waardoor dat bijzondere archief in goed overleg in mijn bezit kwam. Ineens had ik geen honderden, maar enkele miljoenen negatieven thuis opgeslagen.”
Woolderink: “Met tussen al die negatieven enorm veel historische opnames. Als een gek ben ik aan het scannen geslagen. Want de angst voor verlies, door brand, hield me stevig in z’n greep. Scannen was de enige en beste oplossing. Het begon met één scanner die elke 45 minuten zo’n 36 negatieven kon verwerken. Terwijl die scanner z’n werk deed zat ik duimen te draaien. Dus al vlot kwam er een tweede, en later nog een derde scanner bij. Elke minuut die ik thuis was, zoemden de scanners. Ramen met negatieven wisselen, opnames opslaan op schijven, waaronder uiteraard back-up’s. Boodschappen doen ging op tijd. Bezoekjes aan familie en bekenden veelal net zo… Na 45 minuten moest ik terug naar huis om weer te ‘laden’.”
Zo is allereerst het zwart-wit gedeelte van het archief ingewerkt. Eerst de stapel met prioriteit 1, daarna die met 2 en 3. Alles in hoge resolutie en zo zwaar mogelijk. Gemiddeld 8 Mb voor een kleinbeeldnegatief en meer voor de 6×6 en 6×7 negatieven.
“Al snel doemde het volgende probleem op. Een massa foto’s met elk een negatiefnummer. Maar wie staan op die foto’s. Waar zijn ze gemaakt? Wanneer? Waarom? Hoe krijg je die informatie te pakken? De oude aanpak, albums onder de arm en hulp inroepen van bekenden, familie en overigen, gewoon onbegonnen werk,” stelt Woolderink. “Dat kostte scan-tijd. Kilometers dùs geld. Wat weer hard nodig was om het archief opnieuw op te zetten, alles uniform te maken. Want het mooie aan dat oude archief was wel, dat je de economische vooruitgang van Foto Herman Aa af kon lezen aan de archiefmaterialen. Bij de start diende verpakkingsmateriaal van filmpjes als opslagmiddel. Naarmate het bedrijf beter begon te lopen schakelde het ook over op luxere èn praktischer opbergmiddelen, zoals negatiefbladen. Afijn. Elke aanpak oude stijl had alleen maar nadelen.”
Met behulp van Photoshop lukte het om de inhoud van een film in een soort van album te gieten, dat je dan op internet kon bekijken. Daar had je dan wel een internetpagina voor nodig. “Alle begin is moeilijk zegt het spreekwoord, maar het lukte de hobbels te nemen,” aldus Woolderink. “Een website aanmaken ging redelijk, maar er moest wel een naam gevonden worden. Eentje die meteen een associatie oproept met Raalte. En de naam moest ook nèt iets meer doen. Aangeven dat het om foto’s gaat, historische informatie. De toch al veel geplaagde hersenen (in no-time moesten vele technieken aangeleerd worden zoals website maken, foto’s bewerken, werking van programma’s) werden wederom aangesproken. En op een dag viel het dubbeltje: Raalte Encyclopedie. Alleen, gezien de digitale situatie klopte dat niet gans. Het ging niet om drukwerk. Dus Ency eraf gesloopt en de naam was een feit. Raalte Clopedie.”
De naam werd vastgelegd, en de website ging de lucht in. De eerste albums met oude foto’s waren te vinden op de website. Woolderink: “Maar daarmee had ik nog geen bezoekers. Gelukkig was Maaike Jansen er nog… Ze won het programma Wanna Be A Popstar. En bij Plein 7 en later bij de huldiging had ik foto’s gemaakt. De dochter van een goede bekende van vroeger, ouders gezamenlijke bekenden en vrienden. Dus het toeval hielp wederom een handje. Men zocht en vond die foto’s, dus ook Raalte Clopedie kreeg bekendheid.”
Nadeel van de starre website was dat elke reactie via e-mail binnen kwam. Die moest dan gekoppeld worden aan de juiste foto. En plaatsen van een volgend album vrat tijd. Kortom, grafisch mooi, maar de tijd was te kostbaar om zo door te gaan.
“Augustus 2012 gooide ik de angst, noem het nog maar afkeer, voor social media even overboord. Een account kwam er. En de eerste poging om een foto op de pagina te zetten lukte zowaar in één enkele keer. Dat smaakte naar meer,” aldus Woolderink. “Nog een, en nòg een. Het verschil tussen de statische website en Facebook sprak boekdelen. Reacties meteen bij de foto en niet via een omweg. En reactie op reactie weer bij dezelfde foto. Niet hoeven wachten op een volgend nummer van een clubblad om te zien of er reacties zijn. Dan nog de optie om alles als back-up te kunnen bewaren.”
Wat daarna volgde was niet te voorspellen. “Het was alsof er een meteoriet in de vijvers van de Drostenkamp was gelazerd. Die het water over heel Raalte liet slaan. De een tipte de ander dat die snel op Raalte Clopedie op Facebook moest kijken. En die tipte weer anderen. En zo haakte de een na de ander aan bij Raalte Clopedie op Facebook. Het hoogtepunt lag voor carnaval. Tijdens het maken van foto’s van de optocht gingen vanuit de toeschouwers regelmatig duimpjes omhoog. Blijkbaar genieters van de pagina…”
In de basis gaat het dus om verkrijgen van gegevens bij foto’s, waar niks of weinig van bekend is. Om die samen waarde te geven. Want wat is nu een foto zonder bijschrift? Maar ongemerkt deed de pagina meer. Woolderink: “Oude bekenden vonden elkaar terug via de pagina. Het radio-programma KRO Adres Onbekend klopte aan om een Raalter keurmeester op te sporen. Tussen binnenkomst van dat verzoek via de mail en half Raalte in de benen krijgen om te helpen met zoeken lag hooguit twee minuten tijd. De redactie van het programma keek via Facebook mee en keek de ogen uit hoe Raalte Clopedie uitwerkte. De familie Paalman werd gevonden, en Levie Barend (die op zoek was) werd met hen herenigd tijdens de eerste Raalte Reünie in maart 2013. Want ook dat kwam voort uit de pagina. Een volle zaal Zwakenberg met ruim 200 reünisten!”
Woolderink: “En de achterban stemde mij in 2013 naar plek 1 met mijn foto van Purim 1976, die ik in kibboets Nirim maakte in mijn tijd als volunteer. Dus mocht ik twee weken door Israël reizen op uitnodiging van de Kibboets Program Center. Kon ik meteen de schuilplekken proberen die momenteel (juli 2014) zo actueel zijn door de problemen tussen Israël en de Gazastrook. Dan de verkiezing Leukste Dorp van Overijssel 2013. Raalte lag achter in stemmentotaal. Iemand ‘klaagde’ op Raalte Clopedie. Na de achterban te hebben opgeroepen voor Raalte te gaan stemmen (waarvan Lauk Bouhuijzen als bezoeker getuige was en het verloop bleef volgen) gingen we met de eerste plek aan de haal. José Jorink deed de volgende dag met een groep Raaltenaren de afronding. Waarmee Raalte ineens in de spotlights van Radio 3FM stond met Giel Beelen. Gelukkig was Lauk Bouhuijzen sportief genoeg de oorzaak bij Raalte Clopedie neer te leggen, en dat deed de naamsbekendheid weer goed.”
Maar het ging nog verder. “Jan de Waard die in het NOS journaal in een flits Luykens speculaas van Jorink ontdekte die door Nederlandse bisschoppen aan de paus werd aangeboden! Jan dropte het op Raalte Clopedie. Ik rommelde snel een foto uit het Journaal-fragment als bewijs en zette het op de pagina. Heel Raalte had het erover. Lokale trots in optima forma. Een produkt uit Raalte haalt het Vaticaan! Uiteraard met veel dank aan Benny Lokate die de lekkernij bij Jorink wist te vinden. En vanuit mijn oude vak als journalist kon ik het niet laten De Stentor te tippen, die er als eerste een follow up aan kon geven. Waarna een nog leuker filmpje in beeld kwam met de Luykens speculaas in de gangen van het Vaticaan. En de trots bleef echt niet beperkt tot Raalte. Enkele uren later stonden er tientallen pagina’s op internet die het bericht doorgelinkt hadden.”
En zo sprokkelt Raalte Clopedie dag in dag uit gegevens bij elkaar onder oude foto’s van Raalte. Om zo af en toe een zijsprongetje te maken. Want inhaken op de actualiteit trekt weer nieuw publiek aan, dat daardoor op de pagina terecht komt. En tussen alle bedrijven door worden tientallen oude foto’s gescand, want de bekendheid van de pagina laat vele deuren open gaan. Albums worden uitgeleend, enveloppen met losse foto’s komen binnen, en ook filmopnames worden digitaal gemaakt.
Raalte Clopedie verbindt dus mensen met interesse in Raalte en koppelt bezoekers uit bijna alle leeftijden aan de pagina. Niet alleen in eigen dorp, de regio of Nederland. Maar over heel de wereld weten oud-Raaltenaren -simpeler gezegd; iedereen met een Raalter-tic- de pagina te vinden. Als de ene bezoeker slaapt is er wel een andere wakker en actief op Raalte Clopedie. De winkel is 24 uur per dag open, en kent geen sluitingstijden.
Door sociale media zoals Facebook zijn nu dingen mogelijk die er vroeger niet waren. Raalte Clopedie maakt geen onnodige kosten voor een drukwerk zoals een clubblad, dat maandelijks of per kwartaal uitkomt. Verplicht niemand tot het volgen van statuten, of bijwonen van bijeenkomsten. Wat bij veel mensen een drempel is omdat velen juist werken op momenten dat verenigingen bijeenkomsten beleggen. En contributie is niet nodig. Kortom, de drempel die mensen stopt om Vriend van Raalte Clopedie te worden, moet nog uitgevonden worden. Want zelfs Vrienden van in de 90 krijgen het voor elkaar om op de pc alles te volgen.
Woolderink: “Gewoon kinderen of bekenden alles laten instellen. De PC starten, favoriet aanklikken, en zelfs de 70, 80 en 90-plussers weten hun bijdragen te schrijven op de pagina. Vanuit Raalte, Overijssel, Nederland, de USA, Zuid Afrika, Zweden en nog meer landen.”
Feiten en cijfers:
staging2.Raalte-clopedie.nl gestart najaar 2007
Raalte Clopedie op Facebook begonnen medio augustus 2012
Vrienden: tussen 2012 en 2014 groei van 0 naar 2028 (per 10-07-2014)
Grootste groep die actief is met (historie van) Raalte in brede zin
Aantal digitaal beschikbare opnames: Circa 170.000
Negatieven – fotoprints – dia’s: Tenminste 5.000.000
Tekstarchief: Enkele tienduizenden knipsels uit kranten, tijdschriften, boeken e.a. uitgaven als gescande afbeelding. Daarnaast vele uitgaven als pdf opgeslagen.
Techniek: Het actuele opslagbereik is momenteel maximaal 4 TB
Doelstelling: Een zo goed mogelijk gedocumenteerd bestand aan foto’s, informatie, verhalen en films opbouwen over ‘Raalte’ (voor Raalte moet je lezen de gemeente in oude samenstelling met de buurtdorpen Heeten, Mariënheem, Broekland, Luttenberg en Nieuw Heeten) als een belangrijk stuk erfgoed.
Ook vriend worden? Surf naar https://staging2.facebook.com/raalte.clopedie.1?fref=ts
Meer foto's