“Het bewijs is er: het gevoel in de penis bij mannen met lage dwarslaesie is vrij gemakkelijk te herstellen.” Dit zijn de woorden van plastisch chirurg Max Overgoor van de Isala klinieken in Zwolle. “Voor veel patiënten gaat een nieuwe wereld open. De vervolgstap is dat patiënten met een lage dwarslaesie weten dat deze mogelijkheid bestaat en dat ik niet meer de enige ben die dit kan, maar dat veel artsen wereldwijd deze ingreep beheersen.”
Bij mannen met spina bifida (open rug) of een lage ruggenmergbeschadiging, zoals een dwarslaesie is sprake van zenuwuitval in het onderste deel van het lichaam. Deze mannen hebben wel gewoon verlangen naar seks en kunnen vaak een erectie krijgen en ejaculeren. Vrijen is technisch dus wel mogelijk, maar men voelt er niets van en dat kan erg frustrerend zijn.
Die gevoelloosheid komt door een onderbreking van de peniszenuw, waarmee de prikkels van de penis bij de hersenen terechtkomen. Dr. Overgoor stelde dat het gevoel in de penis terugkeert als de niet werkende peniszenuw verbonden wordt aan de lieszenuw. Een soort ‘neurologische bypass’ die de naam TOMAX-procedure (TO MAX-imize sensation, sexuality and quality of life) heeft gekregen. Van belang is dat deze ingreep geschikt is voor patiënten met een beschadiging op of onder het niveau van de eerste lumbale wervel (L1 in de afbeelding). Als het niveau hoger ligt doet ook de lieszenuw het niet meer en heeft de ingreep geen nut.
Onderzoeksresultaten
Overgoor rondde onlangs een studie bij 30 patiënten af. Het resultaat van het onderzoek laat zien dat 80% van de patiënten gevoel terug krijgt. In het begin ervaren deze mannen het aanraken van de eikel ‘alsof je de lies aanraakt’, maar na een jaar wordt dit bij 50% van hen omgezet in daadwerkelijk gevoel van de eikel zelf. Dit komt door het aanpassingsvermogen van de hersenen. Ook zijn ze meer tevreden over hun seksuele leven, waarbij het krijgen van een erectie en een orgasme vaak makkelijker gaat. Daarnaast blijkt dat het nieuwe gevoel ook positieve effecten kan hebben op de vaak aanwezige incontinentieproblematiek.
Overgoor weet nu dat zijn ingreep inderdaad leidt tot herstel van gevoel in de penis, met tevreden patiënten tot gevolg. Hij verwacht dat alleen al in Nederland duizenden mannen baat kunnen hebben bij deze operatie. Van belang is dus dat deze mannen weten dat er een mogelijkheid bestaat het probleem te herstellen zodat zij met hun huisarts, revalidatiearts, uroloog of neuroloog kunnen overleggen en verwezen kunnen worden.
Max Overgoor is nu nog de enige plastisch chirurg ter wereld die deze operatie beheerst. “Onnodig, want het is een relatief kleine ingreep. Alleen niemand had nog bedacht het uit te voeren”, zegt Overgoor. Zijn ambitie is dat binnen vijf jaar deze ingreep wereldwijd standaard praktijk is. Hij staat klaar om collega’s hiervoor op te leiden. Hij hoopt dat deze artsen hun ervaringen dan ook publiceren, zodat de resultaten vergeleken en verder bevestigd kunnen worden.