Opinie – Pieter Winsemius (VVD) koppelt in het boekje ‘Toeval is logisch’ Johan Cruijff-uitspraken aan het mislukken van goed bedoelde politiek. Cruijff handelt vanuit vertrouwen. “Het is goed om zo veel mogelijk te luisteren want dat is goed voor je algemene ontwikkeling. Als je er eens 10 procent van leert ben je de anderen al een heel eind voor.” Winsemius: “Burgers zijn geen lastpakken, maar essentieel voor een levende democratie. Sleutelwoord is vertrouwen: van beleidsbepalers in burgers, en van burgers onderling.”
Cruijff durft ook te zeggen dat hij meer behoefte heeft aan een interview als het slecht gaat dan wanneer het goed gaat. Want als het goed gaat hoeft hij niets uit te leggen. Wel als het fout gaat. Kom daar maar eens om bij een politicus, want de volgende verkiezingen komen er ze weer aan.
“Op het moment dat je de sport volledig beheerst, wordt het makkelijk, want je houdt tijd over om anderen te helpen.” Een Cruijffiaanse opmerking die hout snijdt. In de sport en in het bedrijfsleven kun je je daar iets bij voorstellen. De ondernemer die een bedrijf maakt van waar hij goed in is, vervolgens personeel aanneemt en dan op zoek moet naar het overbrengen van zijn kennis en kunde. Zo iemand beheerst de sport volledig, doet zijn deel van het werk zonder er bij na te denken. De tijd die hij overhoudt moet hij gebruiken om zijn personeel beter te maken, op weg naar zijn niveau. Maar politici hebben dat belang helemaal niet. Die willen macht. En als ze de macht hebben, willen ze die zo lang mogelijk houden. Dat zijn heel andere drijfveren dan ‘met z’n allen beter worden’.
“Als je de goede informatie hebt, is de kans dat je juiste beslissingen neemt vrij groot” is ook een geweldige. De ambtenarencolonne krijgt er kippenvel van. Ambtenaren, de beleidsambtenaren vooral, ze worden niet voor niets de vierde macht genoemd. Ze hebben helemaal geen belang bij de juiste informatie aan de beslissende politici en uitvoerende bestuurders te geven. Hun grootste belang is eigen belang, want van andermans belang wordt de wereld niet beter en je raakt – als je even wacht – je baan er ook nog mee kwijt. Daarom ook al die regels, wat moesten ze de hele dag doen zonder?
Winsemius rijgt de Cruijffwijsheden aaneen en komt tot de conclusie dat in het democratische verhaal de inbreng en de betrokkenheid van burgers mist. Er zijn wel inspraakavonden, met de raad meeloop-gekkigheden, spreekuurtjes hier en daar, met het hele bestuur in een bakfiets op de foto om populair te worden met Leontiens Ladie Ride, maar uiteindelijk wordt er niet geluisterd naar de burger.
Winsemius schreef ‘toeval is logisch’. Maar hij is ook voorzitter van de Wetenschappelijke raad voor regeringsbeleid. Die club kwam vorige week met het rapport ‘vertrouwen in de burger’. De conclusies zijn eender: Luister naar het volk. Winsemius is dat gaan inzien na zijn ministersperiode op Milieu. Nadien is hij veel groener geworden. Dat geldt wel voor meer grote jongens in de politiek. Lubbers is nu asielzoekersloyaal, Kok vond na zijn bewindstijd het grote geld. Op het moment dat het machtsdenken wegviel waren de heren weer in staat te denken in het échte belang van volk en vaderland. Cruijff zei dat altijd al. Een kwestie van dat je het pas ziet als je het snapt…
Winsemius heeft het over ‘denken vanuit de burger’. Burgers hebben uiteenlopende behoeften en kwaliteiten. Als daar onvoldoende rekening mee wordt gehouden, zullen velen afhaken. Precies wat we met Salland, Deventer en Vechtdal Centraal ook willen: dit moet de plek zijn waar de burger zijn verhaal kwijt kan, zijn mededeling doet, zijn stem verheft.
Winsemius: Overheden moeten verantwoordelijkheden en taken terug geven aan de burgers. Den Haag moet gemeenten de ruimte geven. En lokale bestuurders moeten agenten, welzijnswerkers, leerkrachten, zorgverleners loslaten, die de burger daadwerkelijk een eminente rol toestaan bij de inrichting van de samenleving, dichtbij, maar ook verder van huis. Burgers zullen daarbij vast fouten maken, maar liever corrigeren achteraf dan vooraf alles in regels en protocollen vastleggen.
Winsemius: we moeten de kennis en inzet van álle burgers benutten, vanuit het idee dat burgers geen lastpakken zijn maar essentieel voor een levende democratie. Sleutelwoord is vertrouwen: van beleidsbepalers in burgers, en van burgers onderling.
Cruijff snapt dat wel. Maar politici? Die laten ons nog een vergunning aanvragen voor een dakkapelletje.
Een mening over dit onderwerp? We nodigen je uit te reageren!