Commentaar – CDA-Tweede Kamerlid Eddy van Hijum wil erkenning voor het Sallands dialect. Donderdag stelt de politicus uit Laag Zuthem vragen aan de minister van Binnenlandse Zaken, om zo de streektaal te laten erkennen. Op deze manier wil Van Hijum het dialect beschermen en inwoners van de streek stimuleren tot het gebruik ervan. Van Hijum doet dat niet voor niets nu, het is immers de maand van het dialect. Het ijzer smeden als het heet is, noemen ze dat.
Maar je moet heet ijzer alleen smeden, als je ook echt smeedwerk nodig hebt. Zo niet, dan laat het hete ijzer maar lekker ongemoeid. En dat had Van Hijum ook beter kunnen doen. Als er nou één ding is dat niet met subsidie of met mooie praatjes in stand te houden is, dan is het wel een taal.
Een taal is levend. Het wordt gesproken door mensen en mensen veranderen. Daarmee verandert de taal ook. Zo veranderde de mens in opvatting over de hardheid van taal. Tering werd tbc werd tering. We zochten naar verzachtende woorden, niet omdat het eerste woord zo hard was, maar omdat we het eerste woord hard begonnen te vínden. Tegenwoordig zitten we in een tijd van verharding en zoeken we niet naar eufemismen, maar juist weer naar verharding. Tering bestaat weer. En tyfus.
Ook onze mobiliteit heeft invloed op de taal. Als je nog eens ergens anders komt, hoor je andere woorden en die neem je mee naar thuis. Vroeger kwam je nog eens ergens anders na vijf kwartier lopen. Tegenwoordig is de andere kant van de wereld ook een goed bereikbare bestemming. Was het vroeger al opvallend dat ze (bijvoorbeeld) in het Vechtdal pöaltie en in Salland pössie zeiden tegen een paaltje, je moet niet vreemd opkijken als iemand het tegenwoordig over een pile heeft.
Engels komt niet alleen onze taal binnen omdat we meer reizen, maar ook omdat nieuwe uitvindingen alleen maar meer Engelse woorden mee krijgen. Een app is een applicatie is een toevoeging. Maar een app is inmiddels een woord geworden dat meer is dan een toevoeging. Het is een eigen woord geworden voor een programmaatje dat dingen doet op je mobiel. Door internet en nieuwe apparatuur barst het van de Engelse woorden die we als Nederlands gebruiken. Een voorbeeld van lang geleden: op een avond over dialect praten vroeg de presentator om een overheadprojector want de beamer was kapot. Dat soort dingen.
Zo gaat dat met een taal. Het dialect van een gehucht bestaat niet meer, de regio voor één soort dialect wordt steeds groter. En in grotere regio’s verandert een taal sneller. We hebben zelfs wel eens een theorie gelezen die zegt dat niet de Amerikanen het Engels verbasteren, maar dat de Amerikanen het Engels spreken dat ze meegenomen tijdens de emigratie. Dat de Amerikaanse taal sindsdien onveranderd bleef en dat het Engels in Engeland juist veranderde…
So what? Wat maakt het uut? Loat goan! Een taal gaat zijn gangetje wel. Daar hoef je je niet om te bekommeren. Andersom misschien wel: zou iedere dialectspreker niet op z’n minst goed Nederlands moeten kunnen?
Een mening over dit onderwerp? We nodigen je uit te reageren!