Salland telt veel agrarische bedrijven. De dorpen worden omringd door landschappen die een toch best wel bijzonder karakter hebben. Dat willen de inwoners graag zo houden, net als de gemeente. Om er voor te zorgen dat het landschap mooi blijft, heeft de Provincie Overijssel een aantal regelingen bedacht. Olst-Wijhe en Raalte zijn de uitvoerders van deze regelingen, zodat zij de controle hebben over het landschapsbeleid in hun eigen gemeente.
De essentie van Rood voor Rood is het slopen van ‘rode’ gebouwen en er weer ‘rood’ voor terug te bouwen. De bedoeling is landschapsontsierende agrarische gebouwen, zoals oude stallen en schuren, te slopen en er voor in de plaats een nieuwe woning te bouwen. Wethouder Ben Haarman en Rood voor Rood-specialist Robert Voeten lichten toe waarom die regeling er is: “In Salland stoppen de komende periode veel agrariërs met hun bedrijf. Agrarische gebouwen komen dan leeg te staan en worden niet meer onderhouden waardoor ze heel snel verpauperen. Om te voorkomen dat de oude stallen in verval raken en het landschap ontsieren, kunnen eigenaren van de leegstaande agrarische bedrijfsgebouwen er voor kiezen de gebouwen te laten slopen met de Rood voor Rood-regeling. In ruil daarvoor krijgt de eigenaar er een compensatiekavel voor terug waar hij een woning mag laten bouwen.” Normaliter is het in deze gevallen niet toegestaan zomaar een nieuwe woning op het perceel te bouwen, omdat er op deze locaties altijd bedrijfsactiviteit is geweest en de kavels dus geen woonbestemming hebben. Het aantrekkelijke van Rood voor Rood is dat de gemeente het bestemmingsplan wijzigt, de eigenaar zijn landschapsontsierende gebouwen sloopt en er iets moois voor neerzet om het landschap een impuls te geven.
Voor eigenaren van inactieve agrarische bedrijfsgebouwen is die ombuiging van het bestemmingsplan niet het enige voordeel. Financieel gezien heeft de eigenaar er ook profijt van. Haarman: “Bij Rood voor Rood worden de kosten door zichzelf gedekt. Het slopen van de bedrijfsgebouwen, eventuele asbestsanering, de vergunningen en het bouwrijp maken van de grond kost veel geld, maar dit wordt bekostigd door de opbrengst van de nieuwe woningbouwkavel. Het omzetten van agrarische grond naar een woningbouwkavel levert namelijk een waardevermeerdering op.” Rood voor Rood gaat uit van ‘compensatie met gesloten beurs’, de deelnemer hoeft er geen geld op toe te leggen en houdt er ook geen euro aan over. Maak je gebruik van de regeling dan speel je in principe quitte.
Spelregels
Zomaar in aanmerking voor Rood voor Rood kom je niet. Er moet immers wel een tegenprestatie van de deelnemer tegenover staan, want de gemeente moet er wel zeker van zijn dat er een landschapssierende woning voor terugkomt. “Om er een woningbouwkavel voor terug te krijgen, dient er minimaal 850 vierkante meter leegstaande bebouwing gesloopt te worden. Aan de nieuwe woning die op de kavel wordt gebouwd zitten ook eisen qua bouw en architectuur. De woning moet wel passen in het landschap en aansluiten bij de bebouwing in de omgeving. Daarom verlangen we van de deelnemer dat hij een aantal landschapsinpassingen doet, zoals de aanleg van houtsingels, boomgaarden en/of bomen. Op die manier willen we er zeker van zijn dat het landschap een impuls krijgt,” vertelt wethouder Haarman.
Proces
Voordat een Rood voor Rood-traject tot stand is gekomen, gaat er wel wat tijd overheen. Het bestemmingsplan moet gewijzigd worden en dat proces duurt al een half jaar. Volgens Rood voor Rood-deskundige Voeten kan de overeenkomst redelijk vlot verlopen, maar al met al is de initiatiefnemer wel een hele tijd verder als het gehele traject van aanvraag en toezegging tot aan sloop en nieuwbouw doorlopen is.
Rood voor Rood in Salland
Sinds Rood voor Rood in 2006 is ingevoerd zijn er in Salland een aantal Rood voor Rood-overeenkomsten gesloten. Uit de beleidsevaluatie Rood voor Rood van de gemeente Olst-Wijhe blijkt dat tot juni 2009 zes overeenkomsten zijn gesloten. De gemeente Raalte komt tot dusver op twaalf. Voeten: “We hebben tot nu toe ongeveer dertig principeverzoeken ontvangen. Een aantal haakt af. Dat komt omdat de initiatiefnemer soms veel overwegingen moet maken. Emotie speelt ook een rol, want de agrarische bedrijven voor de Rood voor Rood-regeling in aanmerking komen , zitten meestal al vele jaren in de familie. Ze zijn gehecht aan het bedrijf en de plaats, dus verkoop of het slopen van de bedrijfsgebouwen is een lastige en emotionele keuze.”
Toekomst
Gelet op de verscherpte dierenwelzijnregels die de Europese Unie in 2013 van kracht laat gaan gecombineerd met slechte marktsituatie van de veehouderij, is de verwachting dat het aantal Rood voor Rood-aanvragen in de toekomst zal stijgen. Ook in Salland, want de agrarische sector heeft van oudsher grote invloed op de streek. Wat we dan kunnen verwachten is minder stal en meer woning in het buitengebied.