De vergrijzing vraagt om veranderingen in de zorg. Het aantal ouderen neemt toe en men blijft langer gezond, waardoor de toenemende kosten in de zorg in de toekomst onder minder schouders verdeeld moeten worden. Om het zorgstelsel nog enigszins betaalbaar te houden, zal er in de ouderenzorg het één en ander gaan veranderen, zowel als het gaat om de financiering als om het zorgaanbod. Zorggroep Raalte is al volop met deze ontwikkeling bezig. “Ik denk dat de huidige all-inclusive verzorgingshuizen over tien jaar niet meer bestaan,” stelt directeur Henk van Kampen.
In 2011 bereikt de eerste generatie babyboomers de leeftijd van 65 jaar. Tussen 2011 en 2015 komen er in Nederland een half miljoen 65-plussers bij. Deze cijfers vinden ook zijn weerslag in de zorgsector. Van Kampen noemt het een transitiefase waarin de zorg zich bevindt. Van Kampen: “We zitten nu in een fase van verandering. Over twintig jaar hebben we waarschijnlijk totaal andere klantenwensen dan die we nu hebben, voor Zorggroep Raalte ligt daar een taak om op in te spelen.”
Momenteel zijn de vier locaties locaties van Zorggroep Raalte – Angeli Custodes, Swaenewoerd (beide in Raalte), Stevenskamps (Heeten) en Maria-Oord (Luttenberg) – nog traditionele verpleeg- en verzorgingshuizen, maar volgens Van Kampen gaat dat veranderen. Er staat namelijk een groep ‘nieuwe ouderen’ voor de deur die niet zit te wachten op de klassieke instituten, maar streeft naar meer zelfredzaamheid, eigen regie en persoonlijk maatwerk.
Van Kampen: “Veel mensen willen langer thuis blijven wonen, men wil de zelfregie langer blijven houden. Hierdoor neemt de omvang van de thuiszorg toe, waarop je moet inspringen. Zorg op afstand wordt steeds belangrijker en de ICT zal ons daarbij helpen.” Een voorbeeld van de technische ontwikkeling in de zorg is beeldschermzorg, waarbij zorgverleners via een beeldscherm zorg en begeleiding aanbieden.
Op het gebied van huisvesting gaat er bij Zorggroep Raalte ook veel veranderen met het oog op de toekomst. De Zorggroep kampt namelijk met flink verouderde locaties. Van Kampen: “De verblijfsruimtes voor de bewoners van de verzorgingshuizen zijn veel te klein. We willen meer naar moderne huisvesting en daarom willen we de locaties binnen vijf jaar grondig renoveren.” Doordat de zorginstelling grotere kamers wil realiseren, neemt het aantal plekken wel af. Volgens Van Kampen is dat geen probleem gezien de toenemende vraag naar zorg thuis.
Dat Van Kampen toewerkt naar een model dat zich losmaakt van de traditionele gedachte over ouderenzorg, blijkt wel uit zijn visie. “We moeten af van het idee dat het leven stopt zodra iemand naar het verzorgingshuis gaat. Familieleden hebben vaak het gevoel dat hun bijdrage op dat moment stopt, maar ook ouderen zelf geven vaak hun gewone ‘leven’ en doen op zodra ze naar het verzorgingshuis gaan. Ik denk dat dat idee moet veranderen.” Waar Van Kampen naar streeft is een woon en zorgplek waarbij zelf en samenredzaamheid ook een rol speelt. Mantelzorgers worden vaak flink ontlast zodra een ouder naar het verzorgingshuis gaat, maar Van Kampen pleit voor een verzorgingshuis waarbij ook voor familieleden een taak is weggelegd.
Af van het traditionele systeem en meer naar uizen waarbij plek is voor eigen regie en keuzevrijheid, is de grote verandering die Van Kampen wil doorvoeren. In dat kader van dat idee hebben sommige bewoners van Swaenewoerd sinds kort zelf een koffiezetapparaat op hun kamer zodat ze zelf kunnen bepalen wanneer het koffietijd is. Of voor het ontbijt hoeven de bewoners niet meer van tevoren aan te geven wat ze willen eten, maar gaat er een broodkar rond zodat men ’s ochtends zelf het ontbijt kiest en bepaalt hoe laat te ontbijten. Het zijn kleine stapjes, maar het tekent wel de weg naar meer keuzevrijheid die volgens Van Kampen vanzelfsprekender moet worden.
Dagbesteding
Op maatschappelijk gebied ziet de Zorggroep een rol voor haar weggelegd. In 2010 verzorgde men voor 100 zelfstandig wonende senioren één of meerdere malen in de week een vorm van dagbesteding. Van Kampen verwacht dan ook dat het verzorgingstehuis in de toekomst niet alleen een plek is waar mensen komen wonen die zorg nodig hebben, maar een meer maatschappelijke ontmoetingsfunctie gaat bekleden waar senioren naar toe komen voor bijvoorbeeld sociale contacten, activiteiten of computerles.
Woonzorghuis Lemelerveld
Aan de Meester Gorisstraat in Lemelerveld neemt Zorggroep Raalte eind 2011 het nieuwe woonzorghuis in gebruik. Door het gebruik van domotica, technische snufjes die individueel worden afgestemd op wat bewoners nodig hebben, en het principe om zoveel mogelijk tegemoet gekomen aan individuele wensen, is het woonzorghuis gebouwd op de toekomst. Het verzorgtehuis krijgt tevens een grand café-achtige ontmoetingsplek en dagbestedingsmogelijkheden. Ook in Lemelerveld gaat de Zorggroep die maatschappelijke taak op zich nemen.
Financierbaarheid
Jarenlang heeft de samenleving gesteund op de georganiseerde zorg (thuiszorg of verzorgingshuizen), maar door de toenemende vraag is het huidige stelstel onhoudbaar. Het zorgstelsel moet goedkoper en daarom is het niet ondenkbaar dat in de toekomst een grotere eigen bijdrage wordt verwacht. Op het gebied van financiën zal de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid toenemen. Zo bestaat er het bezuinigingsscenario ‘eigen regie’ waarbij de burger zelf een budget in handen krijgt voor de zorg die hij nodig heeft. Mensen zouden dan zelf hun zorg moeten regelen door hulp uit hun eigen omgeving in te roepen en zorgdiensten in te kopen.