Ik zuuk altied nog zo’n ding woarmet ie een ui kunt sniene döar d’r een paar kear boam op te hoawen. Bie iedere klap dreijt de messen een stukkie. Noa vief klappen is de ui versnipperd. Mar die dinge bent d’r niet mear. Met de komst van de elektromotor hebt wule doar een elektrisch apparaat vöar. Niet iene, wel viefe heb ik d’r in het boamste keukenkassie stoane.
Wie konden elektrische apparaten maken, dus wie deun het. In het computertiedperk is het ok zo. Ik heb een I-pad. In de kaste stoane. Want ik heb d’r niks an. Collega’s tovert d’r een aquarium op, as ie dan op het scherm tikt, zwemt de vissen een aandere weg. “Ja, en noe?” vreug ik lest? Kreeg gin antwoard.
De computer was ok bienoa zo’n uutvinding. Een veredelde typemachine was het. Mar de programma’s wönn zwoarder. En belangrieker nog: internet wönn uut’evunn. Terwijl de postbodes vecht vöar hun werk, verstuurt wule pakketgrote informatie via onzichtbare kabels noar mekare. En noe dus wikileaks. Iederiene die geheim bedoelde dossiers hef, mag ze doar anoniem opzetten. Is det verkeard as buskruud-kogel, kernenegrie-kernbom? Of is det goed as plastic verwerken-uiensnieder, electromoter-koffiezetappaat?
Wikileaks, ik ben groot vöarstander. Het gif an det de hoge heren hun hele leam döar goat met ontgroeningspraktijken en det ze vrogger een onvoldoende halen vöar de basisschool-cursus ‘ik mag nie pesten’. Het löt ziene det politiek list en bedrog is.
Wikileaks is begunnen met de grote openbaarheidshow. De geest is uut de flesse. RTL vreug an alle Kamerleden of ze een strafblad haa’n. “Ik ben een kear an ehoalen met drank op achter het stuur”, biechen Ton Elias op, mar hij vund det niet tellen. Want dertig joar e lene en met een schikking of e doane. Het is echter nie an Elias det te beoardelen, loat det mar an oons oaver.
As tegenactie wol Elias weten wie van de RTL-redactie een strafblad had. Frits Wester, zo bleek. Wat ie an zien gezichte wel kunt ziene: met drank op achter het stuur. En dat wördt het iniens interessant. As alles openbaar wördt, wördt ok álles openbaar. Zelfs de controleur wördt dan controleard. Zelf ben ik ok ooit onderzöcht. Döar een journalist van de Stentor. Die had d’r dudelijk niet vöar döar eleard, verdreijen wat feiten en toen nog kwam e met een verhaal van niks. As ik die controleur wulle controlearen mut ik opschieten, want het giet slecht met de krante.
Wikileaks controleart de politiek. De politiek controleart Wikileaks. En intussen wördt alles openbaar wat geheim had munn bliem. Het zol mie niet verbazen as heel völle meansen iniens heel aans goat denken oaver camera’s op stroate, bewaren van iris-scans vöar paspoarten, opsloan van al het telefoongesprekken en emailverkear van iederiene in Nederland. Ik denke det d’r dan gin 150 meansen oaverblieft vöar de Twidde Kamer.
Denne van Knöldert.