Commentaar – In de strijd om minder regeltjes past de gemeente Raalte deze maand de algemene plaatselijke verordening aan. Burgers en bedrijven moeten tot 25 procent minder administratieve lasten hebben door minder regels. Dat vraagt – schrijft de gemeente – om vertrouwen in de burger en dat legt de verantwoordelijkheid bij de burger neer.
Vertrouwen en verantwoordelijkheid, dat zijn begrippen die als duveltjes om wet- en regelgeving heen dansen. Een voorbeeld: Als je er op vertrouwt dat iemand zelf verantwoordelijk genoeg is om de juiste snelheid te hanteren op een weg, dan heb je geen regels nodig. Maar vertrouw je daar niet op, dan moet je regels maken. Dan bedenk je tachtig als een snelheid die wel redelijk lijkt en gaat overtreders van de regel bekeuren. Omdat er overtreders zijn, concludeer je dat ze hun verantwoordelijkheid niet nemen en dus verlies je het vertrouwen.
Maar is tachtig wel de juiste snelheid? 25 Jaar geleden was dat de snelheid. Nu is dat nog steeds de snelheid. Intussen zijn de auto’s verbeterd, de wegen veiliger en het asfalt verbeterd. Én het is drukker geworden, dus hoe veel harder dan tachtig kun je? Zo gaat dat met regels. Je ontneemt mensen hun eigen verantwoordelijkheid, je stelt arbitraire regels, die regels worden overtreden, je concludeert dat je mensen niet kunt vertrouwen.
Heel veel regels zijn arbitrair. Voor een schuurtje in de tuin van 1.80 meter hoog hoef je geen vergunning aan te vragen. Voor een schuurtje van 1.81 hoog wel. Een boom van 50 centimeter dik mag je zonder vergunning omzagen. Een boom van 51 centimeter dik niet. In een bestemmingsplan kan gelden dat de dakhelling minimaal 35 procent moet zijn. 34 Procent mag niet. En zo voort. ‘Anders loopt het uit de hand’, is het argument. ‘Dan gaat iedereen zijn gang maar.’ Maar nu loopt het ook uit de hand. Zelfs de overheid is zijn eigen regels zat en probeert de administratieve lasten terug te brengen met maar liefst 25 procent.
Het is een strijd die niemand kan winnen. Want versoepeling van regels betekent ook gewoon weer nieuwe regels. Zo had de oude kapvergunning iets te maken met ‘bebouwde kom met bestemming woondoeleinden’. De nieuwe vergunning heeft het over ‘niet openbare plaatsen en op openbare plaatsen buiten de groenstructuur’. En ook die nieuwe regel is weer arbitrair. En ook die nieuwe regel moet je weer controleren. Dus hoe dan ook verschuif je de verantwoordelijkheid níet naar de burger en vertrouw je hem dus niet.
Geen vertrouwen en verschuiven van verantwoordelijkheid blijkt nog wel het best uit ‘een verbod op het bezit van hulpmiddelen voor winkeldiefstal’. Let wel: Het gaat niet om diefstal, maar om het verbod op hulpmiddelen. Bedoeld worden tassen die zo geprepareerd zijn dat detectiepoortjes er niet op reageren. Je mag in Raalte ook in de toekomst niet met zo’n tas rondlopen. Er zijn al genoeg middelen een dief te pakken, zegt de vereniging voor Nederlandse gemeenten en die wil dus van die regel af. Maar politie en winkeliers kan dat niet schelen. Die willen dat tassenverbod behouden. En zo geschiede.
Een mening over dit onderwerp? We nodigen je uit te reageren.